Δευτέρα 29 Ιανουαρίου 2024
Παρασκευή 26 Ιανουαρίου 2024
Τα ψυχολογικά προβλήματα και η αντιμετώπισή τους από τους Αγίους
π.Γεώργιος Δορμπαράκης
«Σε πιστό που είχε επισκεφτεί τον
όσιο Γέροντα Πορφύριο ο όσιος είπε: “Είδα καθαρά την ψυχή σου τώρα. Έχεις
ψυχολογικές δυσκολίες που σε καθηλώνουν συχνά, αλλά έρχεται η χάρις του Χριστού
και σε ελευθερώνει”. Ο άνθρωπος έμεινε έκπληκτος. Έλεγε έπειτα σε γνωστό του
ότι κανείς δεν θα μπορούσε να περιγράψει τόσο εύστοχα την όψη αυτή της ψυχής
του, όσο ο Γέροντας» (Οσίου Πορφυρίου, Ανθολόγιο συμβουλών, έκδ.
Μεταμόρφωσις του Σωτήρος).
Οι ψυχολογικές δυσκολίες για τις οποίες κάνει λόγο ο όσιος Πορφύριος στον συγκεκριμένο πιστό που τον επισκέφτηκε, συνιστούν πια μία συνηθισμένη κατάσταση στην εποχή μας. Όχι λίγοι ή έστω πολλοί, αλλά πολυάριθμοι και ίσως όλοι οι ζώντες σήμερα παρουσιάζουμε περιστασιακά ή συχνότερα ψυχολογικά προβλήματα, δυσκολίες, εμπλοκές, τόσο που ο άλλος σπουδαίος μεγάλος Γέροντας όσιος Παΐσιος έλεγε ότι σήμερα οι άνθρωποι πάσχουν από αυτά τα τρία: τον καρκίνο, τα διαζύγια, τις ψυχικές παθήσεις. Από την άποψη αυτή ο λόγος του διορατικού μεγάλου Πορφυρίου έχει ξεχωριστή βαρύτητα, γιατί έβλεπε εν πνεύματι την κατάσταση της ψυχής των ανθρώπων.
Γίνε παιδί...
Αγίου Νικολάου Βελιμίροβιτς
Για το πως οι άνθρωποι πρέπει να
γίνουν σαν παιδιά, ώστε να γίνουν υιοί του Θεού, “αμήν λέγω υμίν, εάν μη
στραφήτε και γένησθε ως τα παιδία, ου μη εισέλθητε είς την βασιλείαν των
ουρανών” (Ματθ.18:3).
Αυτά λέγει ο Κύριος και ο λόγος Του
είναι Άγιος και αληθινός. Τι πλεονέκτημα έχουν τα παιδιά έναντι των μεγάλων;
Έχουν τρία πλεονεκτήματα: την πίστη, την υπακοή, και την συγχωρητικότητα.
Το παιδί ρωτάει το γονιό του για τα
πάντα και, ασχέτως του τι απαντά εκείνος, πιστεύει το γονιό του. Το παιδί
υπακούει στο γονιό του και εύκολα υποτάσσει το θέλημά του στο θέλημα του γονιού
του.
Το παιδί είναι συγχωρητικό και, μολονότι προκαλεί εύκολα, συγχωρεί γρήγορα. Ο Κύριός μας απαιτεί και τα τρία αυτά από όλους τους ανθρώπους, δηλαδή πίστη, υπακοή, και συγχωρητικότητα.
Η αντιμετώπιση των πειρασμών
Όσο καιρό βρισκόμαστε σ’ αυτόν εδώ τον κόσμο, είναι ανάγκη να αγωνιζόμαστε. Και όταν μένουμε μέσα στο σπίτι, και όταν πηγαίνουμε στην αγορά, και όταν καθόμαστε στο τραπέζι για να φάμε, και όταν είμαστε άρρωστοι, και όταν είμαστε υγιείς. Ιδιαίτερα μάλιστα κατά τον καιρό της αρρώστιας, τότε προπάντων, είναι κατάλληλος ο καιρός γι’ αυτή τη μάχη.
Όταν τα βάσανα από παντού συνταράζουν την ψυχή, όταν την πολιορκούν ισχυροί πόνοι, όταν ο διάβολος παραμονεύει και μας παρακινεί να πούμε κάποιο κακό λόγο όπως τον Ιώβ.
Ο Χριστός η μόνη ελπίδα
Μητροπολίτης Λεμεσού κ. Αθανάσιος
Η πρώτη εντολή του Θεού είναι να αγαπήσεις τον Θεό με όλη σου την ύπαρξη. Από τη στιγμή που δεν εφαρμόζεται αυτό το πράγμα, έχουμε παρενέργειες.
Όταν βλέπουμε την απελπισία να μας στραγγαλίζει, να πνιγόμαστε και να φτάνουμε σε σημείο καταστροφής, γιατί απογοητευτήκαμε απ’ όσα είναι γύρω μας ακόμη και από τα πιο ευγενικά στοιχεία που μας περιτριγυρίζουν, τότε κρίνεται που δώσαμε όλη τη δύναμη της υπάρξεώς μας. Αν τηρήσουμε την εντολή του Θεού, τότε με πολλή καρτερία και ανοχή αντιμετωπίζουμε τα πάντα.
Σάββατο 13 Ιανουαρίου 2024
Τριετές Μνημόσυνο Γέροντος Χρυσοστόμου
Τριετές Μνημόσυνο Γέροντος Χρυσοστόμου
Κτήτορος καί Καθηγουμένου Ἱεροῦ Κοινοβίου Ὁσίου Νικοδήμου,
Κτήτορος καί Πνευματικοῦ Πατρός τοῦ Ἱεροῦ
Ἡσυχαστηρίου
«Παναγία Ἄξιόν Ἐστιν»
ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΙΕΡΩΝ ΑΚΟΛΟΥΘΙΩΝ
Σάββατο 20 Ἰανουαρίου 2024
ἁγίου Εὐθυμίου τοῦ Μεγάλου (ἅγιο
λείψανο)
Πρωί:
Ὄρθρος – ἱερατικό συλλείτουργο
καί Ἀκολουθία Μεγάλου Μνημοσύνου ἀπό 5 - 11 π.μ.
ΑΝΑΚΟΙΝΩΣΗ ΙΕΡΩΝ ΜΟΝΩΝ ΚΑΙ ΙΕΡΩΝ ΗΣΥΧΑΣΤΗΡΙΩΝ ΓΙΑ ΤΙΣ ΝΕΕΣ ΗΛΕΚΤΡΟΝΙΚΕΣ ΤΑΥΤΟΤΗΤΕΣ ΚΑΙ ΤΟΝ ΠΡΟΣΩΠΙΚΟ ΑΡΙΘΜΟ ΤΟΥ ΠΟΛΙΤΗ
Μέ ἀφορμή τίς εὔλογες ἀνησυχίες πού ἔχει προκαλέσει σέ μεγάλη μερίδα τῆς κοινωνίας μας ἡ
ὑποχρεωτική ἔκδοση νέων ἠλεκτρονικῶν ταυτοτήτων, ἐμεῖς, Ἡγούμενοι καί Ἡγούμενες
Ἱερῶν Μονῶν καί Ἱερῶν Ἡσυχαστηρίων τῆς πατρίδος μας, ὕστερα ἀπό ἔντονη
προσευχή, λεπτομερή ἔρευνα καί θεολογικό προβληματισμό, προβαίνουμε στήν ἀκόλουθη
Ἀνακοίνωση.
Ἡ Ἀνακοίνωση
αὐτή ἀποτελεῖ ὀφειλόμενη ἀπάντηση στά ἐναγώνια ἐρωτήματα πού μᾶς ἀπευθύνουν οἱ ἀγωνιζόμενοι
στόν κόσμο ἐν Χριστῷ ἀδελφοί μας. Καί, ἐπιπλέον, κρίνεται ἀναγκαία, καθώς ἡ
Πολιτεία δέν ἐνημέρωσε ἐξαρχῆς καί ἐπαρκῶς τούς πολίτες γιά τό εἶδος, τό
περιεχόμενο καί τίς δυνατότητες τῶν νέων ταυτοτήτων, ἐνῶ τά συστημικά μέσα ἐνημέρωσης
συνεχίζουν νά εἰρωνεύονται, λοιδοροῦν καί γραφικοποιοῦν ὅσους τολμοῦν νά
διατυπώσουν διαφορετική ἄποψη.
Ἡ νέα ἠλεκτρονική ταυτότητα, ὅπως ἔχει ἐπίσημα σχεδιασθεῖ, δέν θά ἀποτελεῖ ἁπλῶς ἕνα ἀποδεικτικό ἔγγραφο ταυτοπροσωπίας, ἀλλά σύντομα θά λειτουργήσει καί ὡς κάρτα ἠλεκτρονικῶν ὑπηρεσιῶν[1]. Γι᾽ αὐτό καί παρουσιάζεται ὡς ἕνα πολύτιμο χρηστικό μέσο, πού θά διευκολύνει τήν καθημερινότητα τοῦ πολίτη καί θά κάνει ἀποτελεσματικότερη τή λειτουργία τοῦ κράτους. Τό τίμημα, ὅμως, αὐτῶν τῶν πλεονεκτημάτων φαίνεται νά εἶναι πολύ ἀκριβό. Καθώς οἱ ἐξελίξεις στήν ψηφιακή τεχνολογία εἶναι ἰλιγγιώδεις καί τά κράτη προσανατολίζονται στόν καθολικό ψηφιακό μετασχηματισμό τους, θεμελιώδη δικαιώματα τοῦ πολίτη διακινδυνεύονται καί ὁ ἴδιος σταδιακά αὐτοπαγιδεύεται στά δεσμά ἑνός ψηφιακοῦ συστήματος. Ἡ νέου τύπου ταυτότητα ἀποτελεῖ ἕνα ἀκόμη βῆμα, πού μπορεῖ νά τόν ὁδηγήσει σέ μιά πραγματικότητα ἐφιαλτική.
Τετάρτη 10 Ιανουαρίου 2024
Πώς αποκτάται η καρδιακή πίστη
Άγιος Ιωάννης της Κρονστάνδης
Εάν επιθυμείς να σου δώσει ο Θεός
γρήγορα καρδιακή πίστη στην προσευχή, αγωνίσου με όλη την καρδιά σου να μιλάς
και να κάνεις το κάθε τι ειλικρινώς και ουδέποτε να είσαι ψεύτικος στις
δοσοληψίες σου με τους άλλους ανθρώπους.
Εάν είσαι ευθύς και αληθινός με τους
άλλους, τότε ο Θεός θα σου δώσει αμέσως αληθινή πίστη.
Αυτός που δεν είναι τίμιος στις δοσοληψίες με τους άλλους ανθρώπους, ο Θεός δεν τον δέχεται εύκολα, όταν προσεύχεται. Τον κάνει να αισθανθεί ότι είναι ανειλικρινής με τους άλλους και γι’ αυτό δεν μπορεί να είναι τελείως ειλικρινής με τον Θεό.
Η ψυχή χωρίς προσευχή είναι νεκρή
Άγιος Δημήτριος του Ροστώφ
Προσευχή: Ψυχή χωρίς προσευχή είναι
καταδικασμένη να πεθάνη από πνευματική ασφυξία, όπως το σώμα όταν στερηθή το
οξυγόνο.
Δύο ειδών προσευχές έχουμε: την
κοινή, τη φανερή και την ατομική, τη μυστική.
Η κοινή προσευχή πρέπει να γίνεται
πάντοτε σύμφωνα με την τάξη και το τυπικό που ορίζει η Εκκλησία μας. Στην κοινή
προσευχή δεν έχουμε δικαίωμα ν’ αυτοσχεδιάζουμε, όπως κάνουν οι αιρετικοί.
Έχει τον καθορισμένο χρόνο και το
καθορισμένο από την Εκκλησία περιεχόμενό της: Μεσονυκτικό, Όρθρος, Ώρες, Θεία Λειτουργία, Εσπερινός, Απόδειπνο. Το ίδιο το Πανάγιο Πνεύμα, που συγκροτεί
ολόκληρη την Εκκλησία, ώρισε αυτές τις προσευχές, για να λατρεύεται και να
δοξάζεται αδιάκοπα ο αληθινός Θεός στη γη από τους ανθρώπους, όπως δοξάζεται
στον ουρανό από τους αγγέλους.
Η ατομική προσευχή δεν είναι
προκαθωρισμένη. Είναι η προσωπική συνομιλία και επικοινωνία του ανθρώπου με τον
ουράνιο Πατέρα του, του πλάσματος με τον πλάστη του.
Αυτή η προσευχή, διδάσκει ο άγιος Ιωάννης της Κλίμακος, ως προς την ποιότητά της είναι συνουσία και ένωση ανθρώπου και Θεού· και ως προς την ενέργειά της, έχει τέτοια και τόση δύναμη, ώστε συντηρεί και διατηρεί τον κόσμο, συμφιλιώνει με τον Θεό, σβήνει πλήθος αμαρτημάτων, σώζει από τους πειρασμούς, συντρίβει τα τεχνάσματα των δαιμόνων, γεννά όλες τις αρετές, χορηγεί τα χαρίσματα του Αγίου Πνεύματος, τρέφει την ψυχή, φωτίζει τον νου, διαλύει τη λύπη και την ακηδία, σβήνει τον θυμό, καλλιεργεί την ελπίδα, καθρεπτίζει την πνευματική πρόοδο, αποκαλύπτει τα μέλλοντα.
Ζυμώνοντας τή ζωή σου χαρούμενα μέ τήν ἀποδοχή τοῦ σταυροῦ σου.
Γερόντισσα Σωφρονία
Ἡ ζωή μας εἶναι ἄρρηκτα δεμένη
μέ τόν πόνο ἀπό τή στιγμή τῆς γέννησής μας. Ἄρρηκτα συνδεδεμένο τό «εἶναι» μας
μέ τό μαρτύριο, τό σταυρό, τή δυσκολία, τούς ἀνθρώπους πού κάποτε τούς εἴδαμε ὡς
ἀγγέλους καί παρουσιάζονται τώρα ὡς ἀνυπόφοροι. Τήν ἐργασία πού κάποτε τή
διαλέξαμε μέ χαρά καί τήν πεποίθηση ὅτι μᾶς ἐκφράζει, ἀλλά ἀπό τότε μέχρι τώρα ἄλλαξαν
τά πάντα, ὁ χῶρος, οἱ συνάδελφοι, ἐμεῖς οἱ ἴδιοι κι ἡ παραμονή μας σέ αὐτήν εἶναι
πιά ἀνυπόφορη. Καί πόσα ἄλλα «ἀπρόοπτα» καί «ἀνεξήγητα» γιά μᾶς. Ὁ ἀείμνηστος
γέροντας Αἰμιλιανός λέει πώς εἶναι μεγάλο μυστήριο τό θέμα τοῦ ἀπρόοπτου στήν
πνευματική ζωή. Ἄν τό ἀντιμετωπίσεις μέ ἐπιτυχία, χωρίς νά ἀπελπιστεῖς τότε ζεῖς
σωστά τό γεγονός τῆς πίστεως.
Ἡ ἐποχή μας χαρακτηρίζεται καί βιώνεται ἔντονα ὡς ἀντισταυρική ἐποχή. Τά πάντα, τά μηνύματα, οἱ ψυχολόγοι, τά «εἰδικά» βιβλία προσπαθοῦν νά μᾶς πείσουν νά πετάξουμε μακριά κάθε τοξικότητα, κάθε σταυρό καί νά προχωρήσουμε σέ μιά ἄνετη ζωή γιά νά «περνᾶμε καλά». Περνάω καλά σημαίνει τά «τινάζω ὅλα στόν ἀέρα» καί ξεκινάω κάτι καινούργιο ἀπομακρύνοντας κάθε προβληματικό πρόσωπο ἤ χῶρο. Ὅμως συχνά ἀκόμα καί ἄν τό κάνουμε αὐτό, πάλι δέν βρίσκουμε τό χαμόγελο, τήν εὐτυχία, τή γαλήνη.
Υπάρχει Θεός; ένας διδακτικός διάλογος στο τρένο
Γέροντας Κλεόπας Ηλίε
Κάποτε ο π. Κλεόπας, όταν ακόμη ήταν
απλός μοναχός, πήγε με το τρένο από το Πασκάνι προς το Μπακάου. Στο βαγόνι ήταν
μόνος. Στην επόμενη στάση ανέβηκε μια ομάδα αξιωματικών του στρατού. Διηγείται
ο γέροντας:
Εγώ έβλεπα την προσευχή μου.
Ένας από αυτούς έλεγε ειρωνικά πως θα
πάει καλά το τρένο…
Εγώ δεν είπα τίποτε. Κοίταζα το Κύριε
ελέησόν με.
Ένας άλλος είπε:
– Καλύτερα να μας πεί το παραμύθι του
για τον Θεό, ότι ένας γέρος δημιούργησε τον ουρανό και τη γη, τα αστέρια και
όλο το σύμπαν…
Εγώ δεν είπα τίποτα και συνέχισα την
προσευχή μου. Τελικά ένας από αυτούς έρχεται μπροστά μου και μου λέει:
– Πάτερ, με συγχωρείτε, από πού είστε;
Τι πρέπει πρώτα να μαθαίνει η μητέρα στα παιδιά της;
Αγίου Νικολάου Βελιμίροβιτς
Λέγεται ότι κάποτε μια μητέρα, σύζυγος βογιάρου (μέλος της ανώτερης φεουδαρχικής τάξης), ήρθε στον Άγιο Σεραφείμ του Σάρωφ και του παραπονέθηκε ότι οι δάσκαλοι δεν μαθαίνουν καλά στα παιδιά της τη γαλλική γλώσσα, ρωτώντας τον τι να κάνει.
Τότε ο άγιος εκείνος άνθρωπος της είπε: «Εσύ μανούλα μου, μάθε καλύτερα τα παιδιά σου πώς να προσεύχονται στον Θεό και εκείνα θα μάθουν αργότερα πιο εύκολα τα γαλλικά».
Κυριακή 7 Ιανουαρίου 2024
Σάββατο 6 Ιανουαρίου 2024
«Επεφάνης εν τω Κόσμω ο τον Κόσμον Ποιήσας»
(Θεολογικό σχόλιο στη μεγάλη Δεσποτική Εορτή των Θεοφανείων)
ΛΑΜΠΡΟΥ Κ. ΣΚΟΝΤΖΟΥ Θεολόγου-
Καθηγητού
Τα Άγια Θεοφάνεια είναι μια από τις μεγαλύτερες εορτές της Χριστιανοσύνης.
Κατ’ αυτήν εορτάζεται το μεγάλο γεγονός της Βαπτίσεως του Κυρίου στα ιορδάνεια
νάματα και η θαυμαστή και σπάνια φανέρωση της Τριαδικής Θεότητος στον κόσμο.
Η σπουδαιότητα της μεγάλης εορτής φαίνεται από το γεγονός ότι αυτή, μετά το Πάσχα, είναι η αρχαιότερη χριστιανική εορτή. Ιστορικές μαρτυρίες αναφέρουν ότι καθιερώθηκε νωρίτερα από το 140 μ. Χ. από την ομάδα του αιρετικού Γνωστικού Βασιλείδη στην Αλεξάνδρεια της Αιγύπτου. Οι Γνωστικοί εόρταζαν τη Βάπτιση του Χριστού και ταυτόχρονα την Γέννησή του στις 6 Ιανουαρίου, διότι πίστευαν πως κατά τη βάπτιση ενώθηκε ο «αιώνας» Χριστός με τον άνθρωπο Ιησού, κακοδοξία, την οποία υιοθέτησαν αργότερα και οι αιρετικοί Νεστοριανοί. Η καθιέρωσή της δεν είναι επίσης άμοιρη με την οργιαστική ειδωλολατρική εορτή του χειμερινού ηλιοστασίου των Αιγυπτίων και των Αράβων, η οποία συνέπιπτε την ίδια ημερομηνία.
Ο πραγματικός σκοπός της χριστιανικής ζωής είναι νά αποκτήσουμε το Άγιο Πνεύμα.
Μετά την θεραπεία του ο Μοτοβίλωφ
έγινε πολύ τακτικός επισκέπτης της μονής.
Κατά την διάρκεια μιας συνομιλίας του
με τον όσιο Σεραφείμ, τέλη Νοεμβρίου του 1831, ευτύχησε να τον δη καταγλαϊσμένο
από τη Χάρη και λάμποντα μέσα στο φως, και να ακούσει από αυτόν ότι η
Χριστιανική ζωή πρέπει να γίνη ζωή εν Αγίω Πνεύματι.
Να τι έγραψε σχετικά ο Μοτοβίλωφ στο
σημειωματάριο του, το οποίο βρέθηκε στο αρχείο της μονής Ντιβιέγιεβο, όπου είχε
γίνει μοναχή η χήρα Ελένη Μοτοβίλοβα:
«Η ημέρα ήταν συννεφιασμένη, η γη
είχε καλυφθεί από παχύ στρώμα χιονιού, το οποίο έπεφτε συνεχώς, όταν ο στάρετς
Σεραφείμ με έβαλε να καθήσω δίπλα του σ’ ένα πεσμένο κορμό δένδρου.
«Ο Κύριος μου αποκάλυψε, μου είπε, ότι στην παιδική σας ηλικία επιθυμούσατε να μάθετε ποιος είναι ο σκοπός της χριστιανικής ζωής.
Τι αναπαύει την ψυχή μας τελικά;
Άγιος Δημήτριος Ροστώφ
Όσο και ν΄ αναζητάς ανάπαυσι και
παρηγοριά σ’ αυτόν τον πρόσκαιρο κόσμο δεν θα την βρης. Την ειρήνη και την
παρηγοριά μπορεί να τη δώση στην ψυχή μόνον ο Κύριος, με τη χάρι Του.
Όπως ο ίδιος είπε: «Ειρήνην αφίημι
υμίν, ειρήνη την εμήν δίδωμι υμίν· ου καθώς ο κόσμος δίδωσιν, εγώ δίδωμι υμίν»
(Ιω. 14. 27). Σκέψου, πού και σε ποιά γήινη απόλαυσι θα βρης την ειρήνη και την
ανάπαυσι; Πού θα βρης την εσωτερική γαλήνη και τη μόνιμη χαρά; Μήπως στη δόξα;
Αλλά σήμερα είσαι τιμημένος και αύριο ατιμασμένος. «Πάσα δόξα ανθρώπου ως άνθος χόρτου· εξηράνθη ο χόρτος, και το άνθος εξέπεσε» (Ησ. 40. 6-7). Αλλά μήπως στον πλούτο; Όχι μόνο ειρήνη και ανάπαυσι δεν σου χαρίζει, αλλ’ αντίθετα πολλή μέριμνα και ανησυχία και ανασφάλεια, μέρα και νύχτα.
Το κερί (Διδακτική ιστορία)
Μια φορά κι ένα καιρό, ένα
μικρό κεράκι βρισκόταν σε ένα
δωμάτιο μαζί με άλλα κεριά, τα περισσότερα από τα οποία ήταν πολύ μεγαλύτερα
και πολύ ομορφότερα από αυτό. Μερικά ήταν δεμένα με κορδέλες πολύχρωμες άλλα ήταν πιο
απλά, σαν κι αυτό. Δεν ήξερε τον λόγο που βρισκόταν εκεί, και τα άλλα το έκαναν
να αισθάνεται μικρό και ασήμαντο. Όταν έπεσε ο ήλιος και σκοτείνιασε το
δωμάτιο, είδε έναν άνθρωπο να μπαίνει μέσα στο δωμάτιο. Έρχονταν προς το μέρος
του κρατώντας ένα αναμμένο σπίρτο. Κατάλαβε ότι θα του έβαζε φωτιά.
– Μη!! φώναξε, σε παρακαλώ μη!
Όμως ήξερε ότι δεν μπορούσε να ακουστεί και ετοιμάστηκε να υποφέρει τον πόνο, που ήταν σίγουρο ότι θα ακολουθούσε.
Τρία πράγματα δυσκολεύεται ο άνθρωπος να αποκτήση
Γέροντας Αιμιλιανός Σιμωνοπετρίτης
Τρία πράγματα δυσκολεύεται ο άνθρωπος
να αποκτήση, όχι επειδή αυτά καθ’ εαυτά είναι δύσκολα, αλλά επειδή εμείς οι
ίδιοι τα κάνομε δύσκολα, διότι συγκρούονται με το εγώ μας.
Αυτά όμως φυλάσσουν τις αρετές και
είναι: το πένθος, το δάκρυ για τις αμαρτίες και η μνήμη του θανάτου.
Το πένθος είναι το βάθρο της καρδιάς, είναι η χαρμολύπη που δημιουργείται από την ενδοστρέφεια και την ενότητα του νου και από την αίσθηση του ποιος είμαι ενώπιον του Κυρίου. Το πένθος είναι η φυσική γαλήνη της ψυχής, στην οποία ο Θεός μπορεί να δη τον εαυτό του. Οι πενθούντες μακαρίζονται από τον ίδιο τον Κύριον.
Θέλεις να διορθώσεις τον αδελφό σου;
Άγιος Ιωάννης ο Χρυσόστομος
Δάκρυσε, προσευχήσου στο Θεό γι΄
αυτόν, αφού τον πάρεις ιδιαιτέρως, παρακίνησε τον στο καλό, συμβούλεψε τον,
παρακάλεσε τον. Πολλοί πολλές φορές δεν ωφελήθηκαν καθόλου από τις συμβουλές,
συγκινήθηκαν όμως από τα δάκρυα και την συμπάθεια.
Με την αγάπη και τα δάκρυα μπορούμε να διορθώσουμε και τους κακούς. Πόνεσε εσύ, ίσως έτσι συνέλθει και πονέσει κι εκείνος. Όπως ακριβώς ο άρρωστος που δεν έχει όρεξη, όταν δει τον γιατρό του να τρώει φαγητό, παρακινείται κι αυτός να φάει, έτσι θα συμβεί κι εδώ, αν ο κακός σε δει να θρηνείς για την κατάσταση του, θα μαλακώσει, θα γίνει καλός και πράος άνθρωπος.