Η ΕΙΡΗΝΗ ΤΟΥ ΚΟΣΜΟΥ

Μουζουρίδης Χαράλαμπος - Θεολόγος

“Ὑπὲρ τῆς εἰρήνης τοῦ σύμπαντος κόσμου, εὐσταθείας τῶν ἁγίων τοῦ Θεοῦ ἐκκλησιῶν καὶ τῆς τῶν πάντων ἑνώσεως, τοῦ Κυρίου δεηθῶμεν”.

Μὲ τὴν ἔναρξη τῆς Θείας Λειτουργίας ὁ πιστὸς εἰσάγεται, δοξολογικὰ καὶ εὐχαριστιακά, στὸ μυστήριο τῆς παρουσίας τοῦ Χριστοῦ, τὴν εὐλογημένη Βασιλεία τοῦ Πατρὸς καὶ τοῦ Υἱοῦ καὶ τοῦ Ἁγίου Πνεύματος. Ἡ Βασιλεία τοῦ Θεοῦ εἶναι τὸ μυστήριο τῆς Θείας Εὐχαριστίας, ποὺ ἱερουργεῖται ἀπὸ τὸν ἴδιο τὸν Χριστό, ὁ ὁποῖος εἶναι θύτης καὶ θῦμα. Ἡ προσέγγιση τοῦ Μυστηρίου γίνεται μὲ τὴν “εἰρήνη”, ποὺ περιέχει ὅλες τὶς ἀρετὲς καὶ καρποφορεῖ τὴ δοξολογικὴ καὶ εὐχαριστιακὴ κατάσταση.

Μὲ τὴν πρώτη αἴτηση τῆς Μεγάλης Συναπτῆς ζητᾶμε τὸν τρόπο τῆς προσευχῆς, ποὺ εἶναι ἡ εἰρήνη. Αὐτή μας διδάσκει νὰ ζητᾶμε, πρὶν ἀπ’ ὅλα  “τὴν ἄνωθεν εἰρήνη”. Γι’ αὐτὴν τὴν εἰρήνη ἀναφέρει ὁ ὅσιος Πέτρος ὁ Δαμασκηνὸς στὸν Γ΄ τόμ. τῆς Φιλοκαλίας σελ. 226 (Ἔκδ. “Τὸ Περιβόλι τῆς Παναγίας”) Λόγ. φ΄ (21), τὰ ἑξῆς: “ Ἡ ψυχὴ ἔχει εἰρήνη μὲ τὸν Θεό, ὅταν εἰρηνεύει μέσα της καὶ γίνει ὅπως θέλει ὁ Θεός. Καὶ γίνεται τέτοια ὅταν εἰρηνεύει μὲ ὅλους τοὺς ἀνθρώπους, κι ἂς παθαίνει πολλὰ κακὰ ἀπὸ αὐτούς. Γιατί μὲ τὴν ἀνεξικακία δὲν ταράζεται διόλου, ἀλλὰ τὰ δέχεται ὅλα, θέλει τὸ καλὸ ὅλων καὶ ἀγαπᾶ ὅλους τοὺς ἀνθρώπους γιὰ τὸν Θεὸ καὶ γιατί ἔχομε τὴν ἴδια φύση. Καὶ γιὰ τοὺς ἄπιστους, ποὺ βαδίζουν στὴν ἀπώλεια θρηνεῖ, ὅπως ἔκαναν ὁ Κύριος καὶ οἱ Ἀπόστολοι, ἐνῷ γιὰ τοὺς πιστοὺς προσεύχεται καὶ κοπιάζει· καὶ ἔτσι ἀποκτᾶ τὴν εἰρήνη τῶν λογισμῶν καὶ ζεῖ νοερὰ μέσα στὴ θεωρία καὶ στὴν καθαρὴ προσευχὴ στὸν Θεό”.

Στὴν τρίτη αἴτηση τῆς Μεγάλης Συναπτῆς ζητᾶμε τρία πράγματα: 1) Τὴν εἰρήνη τοῦ σύμπαντος κόσμου, 2) τὴν εὐστάθεια τῶν ἁγίων τοῦ Θεοῦ Ἐκκλησιῶν καὶ 3) τὴν ἕνωση τῶν πάντων.

1. “Γιὰ τὴν εἰρήνη τοῦ σύμπαντος κόσμου”.

Ζητᾶμε τὴν εἰρήνη γιὰ ὁλάκερο τὸν κόσμο, ὁλόκληρη τὴν οἰκουμένη, “ἀπὸ περάτων ἕως περάτων τῆς γῆς” γιατί ὁ Κύριος εἶναι Κύριος ὅλων, ὡς Κτίστης καὶ Δημιουργὸς τῶν πάντων καὶ φροντίζει καὶ ἀγκαλιάζει μὲ τὴν Ἀγάπη του ὅλα τὰ δημιουργήματα του. Κι ὅποιος ἀγαπάει καὶ ἐνδιαφέρεται γιὰ ὅλα τὰ δημιουργήματα τοῦ Θεοῦ, αὐτὸς Τὸν τιμᾶ καὶ Τὸν δοξάζει. Ἡ Θεία Λειτουργία ἔχει παγκόσμιο καὶ οἰκουμενικὸ (ὄχι οἰκουμενιστικὸ) χαρακτῆρα.

Ἡ στάση τοῦ πιστοῦ στὸ μυστήριο τῆς Θείας Εὐχαριστίας εἶναι ἀγαπητική, φιλάνθρωπη, γιατί αὐτὸ συνεπάγεται ἡ εἰρήνη, ποὺ ἔφερε ὁ Χριστὸς στὸν κόσμο: “Δόξα ἐν ὑψίστοις Θεῷ καὶ ἐπὶ γῆς εἰρήνη ...” (Λούκ. 2, 14). Ἡ εἰρήνη εἶναι τὸ τέλος ὅλων τῶν ἀρετῶν (ἕνωση τοῦ ἀνθρώπου μὲ τὸν Θεό), ποὺ καρποφόρησε ἡ ἀληθινὴ μετάνοια στὴν ἐξομολόγηση μὲ τὴ φλόγα τῆς ἀγάπης τῶν δακρύων. Ἡ ἀγάπη, λέει ὁ ἅγιος Ἰσαὰκ ὁ Σῦρος, “εἶναι καῦσις καρδιᾶς ὑπὲρ πάσης τῆς κτίσεως ... τῶν ἐχθρῶν ... καὶ ὑπὲρ τῶν δαιμόνων” ἀκόμη. Ἡ ἀγάπη σὰν φλόγα τρέχει στὸν σύμπαντα κόσμο καὶ ἐπεκτείνεται στὸν σύμπαντα χρόνο. Ὁ Χριστὸς “εἶναι ἱλασμός, θυσία, γιὰ τὶς ἁμαρτίες μας καὶ μάλιστα θυσιάστηκε ὄχι μόνο γιὰ τὶς δικές μας ἁμαρτίες, ἀλλὰ καὶ ὅλου τοῦ κόσμου” (Α΄ Ἰωαν. 2, 2). Ὅλα ὅσα ὑπάρχουν στὸν κόσμο - οἱ ἐπιθυμίες τῆς σάρκας (φιληδονία) καὶ ἡ ἐπιθυμία τῶν ὀφθαλμῶν (πλεονεξία) καὶ ἡ ἀλαζονικὴ ἐπιθυμία τῆς ζωῆς (φιλοδοξία), δὲν προέρχονται ἀπὸ τὸν Θεὸ Πάτερα, ἀλλὰ ἀπὸ τὸν κόσμο (Α΄ Ἰωαν. 2, 16). Ἡ λέξη κόσμος ἔγινε συνώνυμη μὲ τὴν ἁμαρτία. Γι΄ αὐτὸ ὁ Ἀπόστολος καὶ Εὐαγγελιστὴς Ἰωάννης λέει: “Μὴ ἀγαπᾶτε τὸν κόσμο, μήτε ὅσα εἶναι τοῦ κόσμου. Ἂν κάποιος ἀγαπάει τὸν κόσμο, δὲν ἔχει μέσα του τὴν ἀγάπη γιὰ τὸν Θεὸ Πάτερα” (Α΄ Ἰωαν. 2, 15). Ἡ ἀγάπη τοῦ κόσμου εἶναι ἔχθρα πρὸς τὸν Θεό”. (Ἰακ. 4, 4).

Γιατί δὲν ὑπάρχει σήμερα εἰρήνη στὸν κόσμο; Ἀπαντάει ὁ ἅγιος Σιλουανὸς ὁ Ἀθωνίτης: “Οἱ ἄνθρωποι προσκολλήθηκαν μὲ τὴν ψυχή τους στὰ γήινα πράγματα καὶ ἀπώλεσαν τὴν ἀγάπη πρὸς τὸν Θεό. Γι αὐτὸ δὲν ὑπάρχει εἰρήνη στὴ γῆ”. (Ο ΓΕΡΩΝ ΣΙΛΟΥΑΝΟΣ Ἀρχιμ. Σωφρόνιου, Ἐκδόσεις ΟΡΘΟΔΟΞΟΣ ΚΥΨΕΛΗ) Σελ. 295.

Ζητῶντας την εἰρηνοποίηση τῆς γῆς ἐννοοῦμε τὴν ἐπικράτηση τῆς Βασιλείας τοῦ Θεοῦ, νὰ γίνει ὁ κόσμος Ἐκκλησία. Ὁ Χριστὸς προσφέρεται “ὑπέρ της τοῦ κόσμου ζωῆς”, γιὰ τὴ ζωοποίηση ὁλοκλήρου του κόσμου (Ἰωάν. 6, 51).

Ἡ εἰρήνη τοῦ κόσμου ἐπιτυγχάνεται μὲ τὴν ἀπόταξη τῶν ἁμαρτωλῶν παθῶν, τοῦ θανάσιμου κακοῦ τῆς ἁμαρτίας, ποὺ ταράσσει καὶ τεμαχίζει τὴν ἀνθρωπότητα. Ἡ εἰρήνη τοῦ Χριστοῦ, “ἡ πάντα νοῦν ὑπερέχουσα” εἶναι δύναμις ἑνοποιός, ἐνῶ ἡ ταραχὴ ποὺ δημιουργεῖ ἡ ἁμαρτία κομματιάζει σὲ πολλὰ μέρη.

2. “Γιὰ τὴν εὐστάθεια (= σταθερότητα) τῶν ἁγίων τοῦ Θεοῦ Ἐκκλησιῶν“.

Οἱ ἐπὶ μέρους ὀρθόδοξες Ἐκκλησίες, ποὺ ἀποτελοῦν μιὰ ἑνότητα, εὐχόμαστε νὰ ζοῦν εἰρηνικά, ἑδραιωμένες στὴν πίστη τῆς Ὀρθόδοξης Παράδοσης. Τὸ καράβι τῆς Ἐκκλησίας νὰ πλέει στὸ γαλήνιο λιμάνι τῆς Βασιλείας τοῦ Θεοῦ. Ἡ Μία, Ἁγία, Καθολικὴ καὶ Ἀποστολικὴ Ἐκκλησία, ἀπὸ περάτων ἕως περάτων τῆς οἰκουμένης, νὰ διάγει εἰρηνικά. Νὰ παύσουν τὰ σχίσματα, οἱ ἐπαναστάσεις τῶν αἱρέσεων, οἱ ἀλαζονεῖες τῶν ἐθνῶν, νὰ φωτίσει τὸ Ἅγιο Πνεῦμα χαρίζοντας εἰρήνη καὶ ἀγάπη σὲ μᾶς καὶ σ ὅλο τὸν κόσμο. (Μ. Βασίλειος)

3.  “Γιὰ τὴν ἕνωση τῶν πάντων ἐν Χριστῷ”.

Οἱ Ὀρθόδοξοι πιστοὶ εἶναι ἑνωτικοί, ὄχι ἀνθενωτικοί. Ἐπιθυμοῦν οἱ πάντες, ὅλος ὁ κόσμος, νὰ γίνει Ἐκκλησία. Ὅμως, “νὰ προσλαμβάνομεν τὸ ἀλλότριον μὴ φθείροντες τὸ ἡμέτερον”, κατὰ τὸν ἅγιο Γρηγόριο τὸν θεολόγο. Ἡ ἐντολὴ τοῦ Χριστοῦ στοὺς Ἀποστόλους δόθηκε ὥστε πάντα τὰ ἔθνη νὰ βαπτιστοῦν καὶ νὰ ἐνταχθοῦν στὴν Ἐκκλησία, τὴ Βασιλεία τοῦ Θεοῦ. Μὲ τὸ Μυστήριο τοῦ Βαπτίσματος γίνεται ἡ ἀπόταξη τῆς ἁμαρτίας καὶ ἡ σύνταξη μὲ τὸν Χριστό.

Στὸ σημεῖο αὐτό, γιὰ τὴν ἕνωση τῶν πάντων, γίνεται παρερμηνεία ἀπὸ οἰκουμενιστὲς καὶ ἀπὸ ἄλλους ποὺ δὲν γνωρίζουν τὴν ὀρθόδοξη πίστη, ἐννοῶντας ἕνωση τῶν αἱρέσεων, ποὺ ὀνομάζουν ἐκκλησίες. Διαστρέφουν τὸ νόημα τῆς εὐχῆς καὶ θέλουν ἑνότητα ψευδῆ, ὄχι ἐν ἀληθεῖᾳ, ὅπως πιστεύει ἡ Ὀρθόδοξη Ἐκκλησία, βάσει τοῦ Εὐαγγελίου καὶ τῶν Οἰκουμενικῶν Συνόδων. Θέλουν ἕνωση ἀπὸ ἀρρωστημένη ἀγάπη (ἀγαπισμὸς) καὶ ὄχι ἀπὸ Ἀγάπη ἐν Ἀλήθειᾳ. Ἀληθινὴ ἀγάπη εἶναι το νὰ ἐκτελοῦμε τὶς ἐντολὲς τοῦ Κυρίου καὶ νὰ βαδίζουμε σύμφωνα μὲ αὐτὲς (Β΄ Ἰωάν. 1, 6.). Ὁ ΧΡΙΣΤΟΣ, ποὺ εἶναι ἡ ΑΛΗΘΕΙΑ καὶ ἡ ΑΓΑΠΗ, βεβαίως, θέλει τὴν ἐπιστροφὴ καὶ ἕνωση τῶν πάντων, ὄχι ὅμως ἕνωση τοῦ ψεύδους μὲ τὴν Ἀλήθεια. Τὸ σκότος δὲν μπορεῖ νὰ ἑνωθεῖ μὲ τὸ φῶς. Ἡ ἔνταξη τῶν πάντων στὴν Ὀρθόδοξη Ἐκκλησία σαφῶς ἐννοεῖται καὶ ἐξυπακούεται ἐδῶ, ἀλλὰ γίνεται μὲ προϋποθέσεις, ὅπως ὁρίζουν οἱ Πατέρες καὶ ἡ Παράδοση τῆς Ὀρθόδοξης Ἐκκλησίας. Μὲ τὸ αὐτὸ φρόνημα, “ὡς συμπεφώνηκεν ἡ Οἰκουμένη” (Συνοδικὸ Ζ΄ Οἰκ. Συνόδου). Ἐὰν μὲ τὴν εὐστάθεια τῶν ἁγίων τοῦ Θεοῦ Ἐκκλησιῶν νοοῦνται οἱ ὀρθόδοξες ἐπὶ μέρους (τοπικὲς) Ἐκκλησίες, ἡ ἑρμηνεία τῶν οἰκουμενιστῶν ἀλλοιώνει τὴν ἔννοια τῆς ἕνωσης τῶν  “Ἐκκλησιῶν” διάφορων αἱρετικῶν δογμάτων. Ἄλλωστε οἱ αἱρέσεις δὲν ἀποτελοῦν ἐκκλησίες, ἀλλὰ αἱρετικὲς ὁμάδες, ποὺ ἀλλοίωσαν: α) τὴν Πίστη (Παράδοση), β) τὴν Ἀλήθεια (Δόγματα), καὶ γ) τὴ Ζωὴ (Μυστήρια) τῆς Ἐκκλησίας μας.

Ζητῶντας εἰρήνη γιὰ ὅλο τὸν κόσμο, εὐστάθεια στὶς ἅγιες τοῦ Θεοῦ Ἐκκλησίες καὶ τὴν ἕνωση τῶν πάντων, ζητοῦμε τὸν Κύριο τῆς δόξης, τὸν Χριστό, ποὺ εἶναι “ἡ εἰρήνη ἡμῶν”. Αὐτὸς γὰρ ἐστίν ἡ εἰρήνη ἡμῶν, ὁ ποιήσας τὰ ἀμφότερα ἕν ... ἀποκτείνας τὴν ἔχθραν ἐν αὐτῳ ... καὶ ἐλθὼν εὐηγγελίσατο εἰρήνην τοῖς μακρὰν καὶ τοῖς ἐγγὺς ΄΄ (Ἐφεσ. 2, 14 - 17).

 

Πηγές:

 

1) Μυσταγωγία Ἁγίου Μαξίμου

2) Ἑρμηνεία θείας Λειτουργίας Ἁγίου Νικολάου Καβάσιλα

3) Ἡ θεία Λειτουργία Ἱερομόναχου Γρηγορίου (Ἐκδόσεις

Ὀρθόδοξος Κυψέλη)

4) Φιλοκαλία τόμ. Γ΄.