Να μιμηθούμε τα παιδιά

Παναγιώτης Λιάκος

Για τον νου και τις αγνές καρδιές των παιδιών δεν υπάρχει θάνατος. Ο κόσμος είναι πάντα νέος, πάντα άφθαρτος, πάντα ένα δώρο, μια ευχάριστη έκπληξη, ενώ μια ζεστή αγκαλιά τα περιμένει στη γωνία.

«Προσήλθον οι μαθηταί τω Ιησού λέγοντες: τίς άρα μείζων εστίν εν τη βασιλεία των ουρανών; Και προσκαλεσάμενος ο Ιησούς παιδίον, έστησεν αυτό εν μέσω αυτών και είπεν: αμήν λέγω υμίν, εάν μη στραφήτε και γένησθε ως τα παιδία, ου μη εισέλθητε εις την βασιλείαν των ουρανών. Οστις ουν ταπεινώση εαυτόν ως το παιδίον τούτο, ούτος εστίν ο μείζων εν τη βασιλεία των ουρανών» (Κατά Ματθαίον 18, 1-4).

Στην ορθόδοξη παράδοσή μας η εναρκτήρια περικοπή είναι μία εκ των βασικών, που δείχνει τη σημασία της ταπεινότητας αλλά και της αγάπης του Κυρίου για τα παιδιά. Τα παιδιά είναι στ’ αλήθεια ταπεινά. Μπορεί να τους χαρίσεις ένα πανάκριβο, χρυσό παιχνίδι και εκείνα να το περιεργαστούν και να καταλήξουν να παίζουν με το περιτύλιγμα. Ο Χριστός αγαπά τα παιδιά για την ταπεινοφροσύνη και τη σοφία τους, που είναι πηγαία. Η αυθεντική ταπεινοφροσύνη είναι σοφός τρόπος αντιμετώπισης του βίου, γιατί -πέραν των άλλων- οδηγεί στην αλυπία. Το παραφουσκωμένο εγώ όσο ταΐζεται τόσο διαμαρτύρεται για την πείνα του. Και αυτό είναι ένα αίτιο μεγάλης δυστυχίας.

Οι αναμνήσεις της παιδικής ηλικίας, σε γενικές γραμμές, είναι έντονες, όπως έντονη είναι η γεύση της πρώτης δοκιμής γεύσεων, καταστάσεων, σχέσεων, πνευματικών ή υλικών εμπειριών. Η μέση και η μεγαλύτερη ηλικία στον άνθρωπο παραπέμπουν στα παλίμψηστα, που κρύβουν την αληθινή καταβολή τους πίσω από τις νέες επιστρώσεις γνώσεων και συνειδητοποιήσεων. Οταν «ξυστεί» η επιφάνεια, τότε η επιφάνεια του αρχαίου παπύρου και του μεσαιωνικού βιβλίου θα μιλήσει στην πρώτη γλώσσα που έμαθε, την αυθεντική – και αυτή η γλώσσα μπορεί πάντοτε να εκπλήξει τα ώτα που δεν έχουν μάθει να ακούν τις απροσχημάτιστες, προσωπικές αλήθειες.

Η χαρά των παιδιών για οτιδήποτε είναι τόσο εκρηκτική και υπερχειλίζουσα επειδή ισχύει και η αρχή των πρώτων εμπειριών αλλά και η πληρότητα που επιτρέπει -για λίγο, δυστυχώς- ο χρόνος. Ο παιδικός ορίζοντας είναι γεμάτος με οικεία πρόσωπα. Στις περισσότερες των περιπτώσεων οι παππούδες, οι γιαγιάδες, οι φίλοι, οι συγγενείς, οι γείτονες, οι συμμαθητές βρίσκονται σε απόσταση αφής, ακοής, οπτικής επαφής. Αρκεί ένα τηλεφώνημα, μια συνάντηση, ένα μικρό και μεγάλο ταξίδι για την ένωση με το συναισθηματικό περιβάλλον. Και αυτό προσφέρει μια ασπίδα θαλπωρής, ελπίδας και αμεριμνησίας στην καταιγίδα του θανάτου, που λυσσομανά αδιάκοπα και ξεσπά με όλη την έντασή της σε οτιδήποτε φθαρτό, σε κάθε γωνιά του κτιστού κόσμου.

Το σύμπαν έχει τη ζωή του και διαρκώς σπαράσσει από τις πληγές που ανοίγουν τα βέλη του θανάτου. Ηλιακά συστήματα γεννιούνται και καταρρέουν, μαύρες τρύπες καταπίνουν το φως και ο ουρανός φαντάζει έναστρος, αλλά δεν είναι. Αντιλαμβανόμαστε ως άστρα το φωτεινό αποτύπωμα ουράνιων σωμάτων που κονιορτοποιήθηκαν στις μυλόπετρες του χρόνου.

Και στις οικογένειες συμβαίνει ό,τι με τον έναστρο ουρανό: Από τους νεκρούς απομένουν τα μνήματα και οι εικόνες τους. Οι φωτογραφίες εκείνων που πέθαναν είναι σαν το φως των εξαϋλωμένων άστρων, που φτάνουν -έπειτα από χρόνια ταξιδιού- στο οπτικό πεδίο μας. Τα παιδιά δεν έχουν ακούσει ακόμα τον θάνατο να σέρνει το βήμα του, αργό και αδυσώπητα σταθερό, προς το μέρος τους, δεν έχουν δει ακόμα παγωμένο, σάρκινο απομεινάρι σε ξύλινο κουτί στολισμένο με λουλούδια και με ανθρώπους γύρω του, οι οποίοι έχουν κατακόκκινα μάτια από τον σπαραγμό και κατεβασμένα κεφάλια.

Γι’ αυτό είναι εκρηκτική η χαρά των παιδιών: Γιατί δεν έχει αδειάσει ο συναισθηματικός τους ορίζοντας από πρόσωπα που αγαπούν και ταυτίζονται. Για τον νου και τις αγνές καρδιές των παιδιών δεν υπάρχει θάνατος. Ο κόσμος είναι πάντα νέος, πάντα άφθαρτος, πάντα ένα δώρο, μια ευχάριστη έκπληξη και μια ζεστή αγκαλιά τα περιμένει στη γωνία. Ακόμα και τα παιδιά που μεγάλωσαν νωρίς λόγω πολέμου, ορφάνιας, καταστροφής που υπέστη η οικογένειά τους την κανονική ηλικία τους θα ήθελαν να ζήσουν, και όχι μια πρώιμη ενηλικίωση. Ο Χριστός σ’ αυτήν την περικοπή βάζει το παιδί στο επίκεντρο και λέει στους μεγάλους να το μιμηθούν. Αλλιώς δεν θα εισέλθουν στη βασιλεία των ουρανών, στο πεδίο όπου δεν υπάρχει ούτε χρόνος ούτε θάνατος.

Να κάνουμε τη στροφή που προτείνει ο Κύριος, να ταπεινωθούμε για να εξέλθουμε από τα δεσμά της φθοράς και του θανάτου, που περνούν στην ανθρωπότητα η κακία και η έλλειψη πίστης στην αιώνια ζωή.