ΙΩΑΝΝΗΣ ΚΑΠΟΔΙΣΤΡΙΑΣ: Η ΓΕΩΠΟΛΙΤΙΚΗ ΤΗΣ ΝΙΚΗΣ

 Κωνσταντίνος Χολέβας – Πολιτικός Επιστήμων

Στις 27 Σεπτεμβρίου 1831 δολοφονήθηκε στο Ναύπλιο ο Ιωάννης Καποδίστριας, ο πρώτος Κυβερνήτης της ελεύθερης Ελλάδας. Η επέτειος του δραματικού αυτού γεγονότος μάς δίνει την ευκαιρία να θυμηθούμε το σπουδαίο έργο και τα ιδανικά του Καποδίστρια.

Από τον Ιανουάριο του 1828 μέχρι τον Σεπτέμβριο του 1831, δηλαδή μέσα σε τριάμισυ χρόνια, ο Κερκυραίος διπλωμάτης κατόρθωσε να ανα-γεννήσει κυριολεκτικά την Ελλάδα. Ίδρυσε κράτος εκ του μηδενός, δημιούργησε στρατό, οριστικοποίησε τα σύνορα, ίδρυσε σχολεία και δικαστήρια.

Την πολιτική και τις αξίες που ακολούθησε μπορούμε κάλλιστα να χαρακτηρίσουμε ως τη «Γεωπολιτική της Νίκης».

Ο Καποδίστριας ήταν οπαδός της πολυδιάστατης διπλωματίας και απέρριπτε τη μονοδιάστατη σύνδεση του κράτους με μία μόνο Δύναμη. Αν και διετέλεσε Υπουργός Εξωτερικών της Ρωσίας, απέρριψε την πρόταση κάποιων αγωνιστών να υπογράψει η Ελλάς την Πράξη Υποταγής στη Ρωσία. Αντιθέτως ο Αλέξανδρος Μαυροκορδάτος το 1825 ζήτησε από εξέχοντες πολιτικούς και στρατιωτικούς ηγέτες της Επαναστάσεως να υπογράψουν την Πράξη μονομερούς υποταγής στην Αγγλία. Με την πολυδιάστατη διπλωματία του ο Καποδίστριας επέτυχε να διευρύνει τα σύνορα του μικρού κράτους. Ενώ οι Τρεις Δυνάμεις, Αγγλία, Γαλλία, Ρωσία, καθόρισαν αρχικά τα σύνορα στον Αχελώο και στον Σπερχειό, ο Κυβερνήτης τους έπεισε να δεχθούν τη γραμμή Αμβρακικού-Παγασητικού.

Ο Καποδίστριας πίστευε στην αμυντική προετοιμασία ως υπομόχλιο της εξωτερικής πολιτικής. Παρά τις δυσκολίες οργάνωσε στρατιωτική δύναμη υπό τον Κίτσο Τζαβέλα και τον Τσάμη Καρατάσο και την έστειλε στη Στερεά Ελλάδα όπου ήταν ακόμη παρών ο Κιουταχής με οθωμανικό στρατό. Αν δεν δείξεις στους ξένους ότι είσαι πρόθυμος να αγωνισθείς για τα εθνικά συμφέροντά σου κανείς δεν σε υπολογίζει. Ο Κυβερνήτης αξιοποίησε το διεθνές κύρος του και κάλεσε τον Γάλλο στρατηγό Μαιζόν να εκδιώξει τον Ιμπραήμ από την Πελοπόννησο.

Ο Ιωάννης Καποδίστριας πίστευε στη συμφιλίωση και στην εδραίωση ενωτικού κλίματος στο εσωτερικό. Στο Πανελλήνιον, συμβουλευτικό σώμα με 27 μέλη, διόρισε πρόσωπα από όλες τις πολιτικές ομάδες, ακόμη και αντιπάλους του. Επανέφερε σε σημαντικές θέσεις παραγκωνισμένα στελέχη της Φιλικής Εταιρείας, όπως τον Δημήτριο Υψηλάντη που κέρδισε τη μάχη της Πέτρας Βοιωτίας το 1829. Παρά τις καλές προθέσεις του αντιμετώπισε έντονη αντιπολίτευση.

Ο Κυβερνήτης καλλιέργησε τον σεβασμό προς την Ιστορία και τη διαχρονική πορεία του Ελληνισμού. Πίστευε ότι το Έθνος έχει συνέχεια και απέδειξε με ιστορικές μελέτες του – όταν ήταν στη Γενεύη από το 1822 έως το 1827- ότι η εθνική ταυτότητα των Ελλήνων έχει τρία θεμέλια: Τη συνείδηση κοινής καταγωγής, τη γλώσσα των πατέρων μας και την Ορθόδοξη Εκκλησία. Ο Καποδίστριας ήξερε ότι το έθνος δημιούργησε το κράτος, διότι το έθνος προϋπήρχε. Ο Ελληνισμός επιβίωσε επί Τουρκοκρατίας με τρόπο θαυμαστό. Κι όμως σήμερα υπάρχουν ανιστόρητοι διανοούμενοι, οι οποίοι διδάσκουν ότι πριν από την Ελληνική Επανάσταση δεν υπήρχαν Έλληνες!

Ο Καποδίστριας πίστευε στην αναγεννητική δύναμη της Παιδείας. Θεωρούσε ως βασικά μαθήματα τα Ορθόδοξα Θρησκευτικά και τα κείμενα των Αρχαίων Ελλήνων. Γνώριζε ότι μία Παιδεία που καλλιεργεί την εθνική αυτογνωσία είναι απαραίτητο στήριγμα της διπλωματίας και της άμυνας.

Έγραψε προς τον Ιγνάτιο Ουγγροβλαχίας: «Οι Έλληνες μανθάνοντες να σέβωνται αυτοί εαυτούς, θέλουσιν επιτύχει και το σέβας των άλλων»!