Θεόσδοτη ελευθερία και η επιβολή υποχρεωτικού εμβολιασμού από τον Αρχιεπίσκοπο Κύπρου Χρυσόστομο Β’

Δρ Λάμπρος Γ. Καούλλας

Αντιδράσεις λαϊκών και κληρικών για την απόφαση του Μακαριωτάτου να επιβάλει υποχρεωτικό εμβολιασμό στους ιερείς της Αρχιεπισκοπικής Περιφέρειας. Το αρνητικό προηγούμενο για την Αυτοκέφαλη Εκκλησία της Κύπρου, η «άσκηση με πραγματικά πυρά» για υποχρεωτικότητα και η προσβολή της ελευθερίας του προσώπου και του αυτεξούσιου.

Μεγάλη ανησυχία έχει προκληθεί από την απόφαση του Αρχιεπισκόπου Χρυσοστόμου να προχωρήσει σε υλοποίηση της εξαγγελίας του για επιβολή υποχρεωτικού εμβολιασμού στους ιερείς της Λευκωσίας. Συγκεκριμένα, ο Προκαθήμενος της Εκκλησίας της Κύπρου ενημέρωσε τους ανεμβολίαστους ιερείς της περιφέρειάς του ότι από την 1η Φεβρουαρίου θα τεθούν σε τρίμηνη αργία και αν επιμείνουν στην απόφασή τους, θα λάβουν απολυτήριο.

Ήδη εκφράστηκαν οι πρώτες αντιδράσεις, όπως για παράδειγμα του Θεολόγου Θεόδωρου Κυριακού, αλλά και ομάδας πολιτών οι οποίοι δημοσίευσαν επιστολή στον Τύπο. Οι αντιδρώντες με επιστολή τους, που δημοσιεύθηκε στον Τύπο, με πολύ σεβασμό στον Μακαριώτατο εκφράζουν την απαρέσκειά τους στην εξαγγελία του για ανάγκη εμβολιασμού όλων των ιερέων της Ιεράς Αρχιεπισκοπής.

Υποχρεωτικός εμβολιασμός με αναφορές σε «υπακοή»

Η απόφαση του Αρχιεπισκόπου να θέσει σε αργία τους ανεμβολίαστους ιερείς για τρεις μήνες, σε πρώτη φάση, καλύπτει όσους κληρικούς υπάγονται στην Αρχιεπισκοπική Περιφέρεια η οποία περιλαμβάνει τη Λευκωσία και ορισμένα προάστια της πρωτεύουσας.

Πληροφορίες της «Σημερινής Online» αναφέρουν πως περίπου 1 στους 3 ιερείς της περιφέρειας παραμένουν ανεμβολίαστοι και μεταξύ αυτών υπάρχουν πολλοί που έχουν ήδη νοσήσει από τον Covid-19. Οι ίδιες πληροφορίες προσθέτουν ότι ο Μακαριώτατος δικαιολόγησε την απόφασή του να επιβάλει υποχρεωτικό εμβολιασμό στους ιερείς, θέτοντάς το σαν θέμα υπακοής σε αυτόν ως επισκόπου της περιφέρειας Λευκωσίας.

Είναι γνωστό από άλλες πηγές ότι στα περισσότερα μοναστήρια της Κύπρου, στα οποία οι μοναχοί με την ένταξή τους θέτουν όρκο απόλυτης υπακοής στις εντολές του ηγουμένου, εντούτοις στην περίπτωση του εμβολιασμού δόθηκε ελευθερία επιλογής καθότι θεωρείται ένα άκρως προσωπικό ιατρικό θέμα. Ο Αρχιεπίσκοπος, όπως μας αναφέρθηκε, έπρεπε να σεβαστεί το αναφαίρετο δικαίωμα της ελεύθερης επιλογής και για τους ιερείς της περιφέρειάς του που δεν είναι έγκλειστοι σε μοναστήρια αλλά ζουν στον κόσμο με τις οικογένειές τους.

Σημειώνεται ότι κανένας άλλος Μητροπολίτης ή Επίσκοπος της Κύπρου, ανεξαρτήτως της δικής του προσωπικής στάσης επί του ζητήματος του εμβολιασμού, δεν έθεσε θέμα υποχρεωτικού εμβολιασμού στους κληρικούς του ή σε άλλο πολιτικό προσωπικό που εργάζεται ή συνδέεται με την περιφέρειά του. Επιπλέον, η Ιερά Σύνοδος της Εκκλησίας της Κύπρου είχε, προ ολίγων μηνών, διακηρύξει ότι ο σεβασμός στην ελευθερία του προσώπου είναι απαραβίαστος.

Τι ειπώθηκε στη συνάντηση

Πληροφορίες για το τι ειπώθηκε στη συνάντηση έδωσε τη Δευτέρα (24/01/2022) ο Θεολόγος Θεόδωρος Κυριακού στους «Πρωινούς Τύπους» του «Ράδιο Πρώτο» και στο «Μεσημέρι και Κάτι» του «Σίγμα».

Ο κ. Κυριακού είπε πως ο Αρχιεπίσκοπος συναντήθηκε με τους ιερείς, τους οποίους κάλεσε σε ομάδες και τους ενημέρωσε. «Μέχρι 1η Φεβρουαρίου όποιος δεν εμβολιαστεί και δεν φέρει χαρτί από τον γιατρό του Αρχιεπισκόπου ότι δεν εμβολιάζεται για κάποιον ιατρικό λόγο, τότε θα τεθεί σε τρίμηνη αργία χωρίς μισθό, με αποκοπή του μισθού του, και στο τέλος των τριών μηνών θα του δώσει απολυτήριο», ανέφερε ο κ. Κυριακού.

Ο Αρχιεπίσκοπος, σύμφωνα με τον κ. Κυριακού, είπε επίσης: «Και δεν θα μπορεί να τον δεχθεί οποιοσδήποτε άλλος Μητροπολίτης γιατί θα έχει συνέπειες. Δηλαδή, θα αποκόψει τα λεφτά που δίνει για την πληρωμή των ιερέων της Μητρόπολης αυτής. Ο Αρχιεπίσκοπος δυστυχώς, απειλεί τους ιερείς του, είναι ο μόνος προϊστάμενος σε ολόκληρη την Κύπρο που υποχρεώνει ανθρώπους χωρίς τη θέλησή τους να εμβολιαστούν». Ο κ. Κυριακού υπογράμμισε ότι «δυστυχώς δεν υπάρχει κανένα όργανο της Πολιτείας στο οποίο δικαιούται να προσφύγει ο ιερέας» αφού «είναι στην απόλυτη εξουσία και το απόλυτο έλεγχο της Εκκλησίας, της Συνόδου και των Μητροπολιτών». Η μόνη εναλλακτική, αναφέρει, είναι η πρώτη τακτική Σύνοδος, που θα συγκληθεί στο πρώτο δεκαπενθήμερο του Φεβρουαρίου, και στην οποία οι ιερείς μπορούν να προσφύγουν, «αλλά έχει και τη δυνατότητα οποιοδήποτε μέλος της Συνόδου να ελέγξει τον Αρχιεπίσκοπο και να θέσει θέμα για την απόφασή του αυτή». Οι πληροφορίες του κ. Κυριακού αναφέρουν ότι κανένας άλλος Μητροπολίτης ή Επίσκοπος δεν ακολουθεί την απόφαση του Αρχιεπισκόπου και πρότεινε όπως οι ιερείς δημιουργήσουν «σύνδεσμο ιερέων» κατά τα πρότυπα της Ελλάδας «για να θέτουν τα όρια της δικής τους αξιοπρέπειας απέναντι στην αυθαίρετη εξουσία που έχει ο Επίσκοπος».

Η εφημερίδα μας είναι σε θέση να επιβεβαιώσει ότι οι συναντήσεις αυτές πραγματοποιήθηκαν εσπευσμένα την περασμένη Παρασκευή και Σάββατο. Οι πληροφορίες λένε ότι ο Αρχιεπίσκοπος μίλησε για την διαχρονική αγάπη που έχει ο κυπριακός λαός προς την Εκκλησία της Κύπρου. Ωστόσο, μετά ανέφερε πως δυστυχώς κάποιοι ιερείς δεν φάνηκαν «αντάξιοι» αυτής της αγάπης, γιατί δεν εμβολιάστηκαν, εκφράζοντας στη συνέχεια την αγανάκτησή του λέγοντας πως έδωσε ήδη πολλές προειδοποιήσεις για να το πράξουν. Να σημειωθεί πως παρόμοια πίεση για εμβολιασμό είχε ασκηθεί και στους λαϊκούς που εργάζονται στην Αρχιεπισκοπή.

Ξεπερασμένα αφηγήματα περί διασποράς

Παρά την ύπαρξη πλέον πολλών δεδομένων που δείχνουν πως τόσο ανεμβολίαστοι, όσο και εμβολιασμένοι, μεταδίδουν τον ιό -κάτι μάλιστα που παραδέχονται πλέον δημόσια, ήδη από τον Σεπτέμβριο, και πολλοί εκ των ειδικών που συμβουλεύουν την κυβέρνηση- ο Μακαριώτατος δείχνει να παραμένει προσκολλημένος στο αφήγημα που λανθασμένα επικρατούσε παγκοσμίως κατά τους ανοιξιάτικους και καλοκαιρινούς μήνες πως δήθεν οι εμβολιασμένοι δεν μεταδίδουν καθόλου τον κορωνοϊό, πράγμα που ήδη ερμηνεύεται ότι ήταν επικοινωνιακή τακτική για ενθάρρυνση του εμβολιασμού. Η διασπορά της μετάλλαξης «Δέλτα», και ιδιαίτερα η μαζικότητα της «Όμικρον» ανέτρεψε εκ των πραγμάτων αυτή τη θέση, όπως επίσης και τα συναφή αφηγήματα πως με δύο δόσεις ή με εμβολιασμό του 65% με 70% του πληθυσμού θα τελειώσει οριστικά η κατάσταση υγειονομικής εκτάκτου ανάγκης που προκάλεσε η πανδημία.

Ευλόγως προκαλείται έτσι απορία για την επιμονή του Αρχιεπισκόπου να επιβάλει υποχρεωτικό εμβολιασμό, σε μια στιγμή μάλιστα που σε όλο τον δυτικό κόσμο γίνεται απότομη αλλαγή στα μέτρα και οι κυβερνήσεις, η μία μετά την άλλη, προβαίνουν σε χαλαρώσεις που περιλαμβάνουν και κατάργηση μορφών «safepass», «green pass» ή «vaccine pass».

Επιπλέον, κυκλοφορούν τόσες αντικρουόμενες πληροφορίες και ειδήσεις σε εγχώρια και ξένα ΜΜΕ και ΜΚΔ γύρω από την αποτελεσματικότητα των εμβολίων και τις πιθανές βραχυπρόθεσμες, μεσοπρόθεσμες ή μακροπρόθεσμες παρενέργειές τους, τις ουσίες που περιέχουν, τις κυτταρικές σειρές εκτρώσεων κλπ που -ακόμα και στην περίπτωση που πρόκειται για υπερβολές, επιλεκτική ενημέρωση, παραπληροφόρηση ή προπαγάνδα- αυτά δεν παύουν να συμβάλλουν στην αύξηση της διστακτικότητας και συνεπώς οι όποιες προσπάθειες επιβολής ρίχνουν λάδι στη φωτιά για να φουντώνουν οι θεωρίες συνωμοσίας με ανυπολόγιστους κινδύνους.

Κινδυνεύουν πολύτεκνοι ιερείς

Οι ιερείς, οικογενειάρχες στην πλειοψηφία τους, και μάλιστα πολύτεκνοι, κινδυνεύουν να παραμείνουν χωρίς κανένα πόρο για να συντηρήσουν τις οικογένειές τους μετά από την εξαγγελία της απόφασης του Μακαριωτάτου να τους θέσει σε αργία. Αυτό θα έχει ανυπολόγιστο αντίκτυπο στην οργανωτική και λειτουργική ζωή της Εκκλησίας, όπως η τέλεση Θείων Λειτουργιών, βαπτίσεων, γάμων, αρραβώνων, μνημοσύνων και κηδειών, όπως και των μυστηρίων της εξομολογήσεως, του αγιασμού και του εξορκισμού.

Με αφορμή τις πιο πάνω εξελίξεις, ιερείς οι οποίοι έχουν στο ιστορικό τους πολύτιμο και πολυετές πνευματικό, εθνικό και φιλανθρωπικό έργο νιώθουν πως η συνεισφορά τους παραγράφεται με μια μονοκονδυλιά και εντελώς απάνθρωπα, τη στιγμή που ο εμβολιασμός παραμένει μια προσωπική επιλογή και αφαιρείται από τον ιερέα το δικαίωμα και το θεόσδοτο χάρισμα της ελευθερίας και της προσωπικής απόφασης για το τι θα κάνει ο κάθε ένας με το σώμα και τη ψυχή του.

«Θέλεις ὑγιής γενέσθαι;» (Ιώαν. Ε΄ 6-7)

Το ζήτημα της προσωπικής, ελεύθερης επιλογής για ζητήματα υγείας, σύμφωνα με τους ιερείς, είναι υψίστης σημασίας και βρίσκεται στον πυρήνα της Ορθόδοξης θεολογίας.

Ακόμα και ο Χριστός, πριν το θαύμα της θεραπείας του παράλυτου στη Βηθεσδά, τον ρώτησε: «Θέλεις ὑγιής γενέσθαι;» (Ιώαν. Ε΄ 6-7). Επίσης, μέχρι και στη περίπτωση του Ευαγγελισμού της Θεοτόκου, ο Αρχάγγελος Γαβριήλ ζητά τη ρητή συγκατάθεσή της για την ενσάρκωση του Θείου Λόγου.

Αρνητικό προηγούμενο για την Εκκλησία της Κύπρου

Η εξέλιξη δημιουργεί ένα πολύ αρνητικό προηγούμενο για την ιστορία της Εκκλησίας της Κύπρου όσον αφορά το αυτεξούσιο και την πραγματική ελευθερία που έχει ο ιερέας, ως κληρικός αλλά και ως πολίτης, να αποφασίζει για τη ζωή και το σώμα του. Από την άλλη, κάποιοι ερμηνεύουν την προσπάθεια αυτή ως μια «άσκηση με πραγματικά πυρά» με ευρύτερες προεκτάσεις που ενδεχομένως θα βοηθήσει και την κυβέρνηση να πάρει τον σφυγμό του λαού πριν να λάβει οποιαδήποτε απόφαση επιβολής υποχρεωτικού εμβολιασμού είτε σε ολόκληρο τον πληθυσμό, είτε σε μερίδα του πληθυσμού, όπως συγκεκριμένες ηλικιακές ομάδες ή επαγγελματικούς κλάδους, για παράδειγμα των υγειονομικών.

Τυχόν νομιμοποίηση του υποχρεωτικού εμβολιασμού ή κάποιας μορφής επιβολής ιατρικής ή διαγνωστικής πράξης, θα αποτελέσει ένα επικίνδυνο προηγούμενο καθώς θα μπορεί να τύχει κατάχρησης από μια εξουσία με ολοκληρωτικές τάσεις στο μέλλον, η οποία θα το δικαιολογήσει υπό το καθεστώς έκτακτης υγειονομικής ανάγκης. (Όποιος θεωρεί πως αυτά είναι υπερβολές και συνωμοσιολογικά σενάρια, καλά θα κάνει να διαβάσει λίγη ιστορία για να μην γελοιοποιείται.)

Ο λόγος, λοιπόν, που μπορεί να θεωρηθεί η απόφαση του Αρχιεπισκόπου ως «άσκηση με πραγματικά πυρά» για εμφιλοχώρηση της προοπτικής του υποχρεωτικού εμβολιασμού στην κυπριακή κοινωνία, είναι διότι αυτή τη στιγμή η κυβέρνηση δεν μπορεί να το πράξει, η Εκκλησία όμως, λόγου του ιδιότυπου νομικού καθεστώτος της, μπορεί να το δοκιμάσει.

Και αυτό διότι στην μακραίωνη ιστορία της η Αυτοκέφαλη Εκκλησία της Κύπρου παραμένει ανεξάρτητη και αυτόνομη από κάθε κοσμική ή λαϊκή εξουσία, με το δικαίωμα να διαφεντεύει τα του οίκου της. Αυτό το καθεστώς πραγμάτων της επέτρεψε να είναι η Κιβωτός της Ρωμιοσύνης, να είναι ο καλός ποιμένας του Κυπριακού Ελληνισμού και να τον προστατεύει στους αιώνες, πνευματικά, αλλά και υλικά, σε σκληρές εποχές ξένου ζυγού και κατοχής.

Αυτό το ιδιότυπο νομικό καθεστώς της Εκκλησίας, δηλαδή το να αποφασίζει τα του οίκου της χωρίς κρατική ή άλλη παρέμβαση, αποτελούσε για τους Κύπριους Έλληνες Χριστιανούς Ορθόδοξους μια όαση ελευθερίας στους αιώνες της σκλαβιάς. Με την Ανεξαρτησία του 1960, αυτό έγινε σεβαστό από το Σύνταγμα και έτσι συνέχισε να ισχύει.

Τώρα, λοιπόν, φαίνεται να «αναποδογυρίζεται» αυτό το πλεονέκτημα της εκκλησιαστικής ελευθερίας και να γίνεται προσπάθεια επιβολής υποχρεωτικού εμβολιασμού στους ιερείς της Αρχιεπισκοπικής Περιφέρειας.

Και όλα αυτά τη στιγμή που ακόμα και το Κυπριακό Κράτος δεν έχει τολμήσει να επιβάλει αντίστοιχη υποχρεωτικότητα, παρά τις αφόρητες έμμεσες πιέσεις με πολιτικά μέτρα κατά των ανεμβολίαστων, αφού του το απαγορεύουν οι κοσμικοί νόμοι και η κοσμική βιοηθική (βλ. Σημερινή, «Βιοηθική απαγόρευση στον έμμεσο υποχρεωτικό εμβολιασμό», 16/05/2021).

Ακόμα και οι πιο ιεραρχικά δομημένες υπηρεσίες του Κράτους, όπου δεσπόζει η έννοια της αυστηρής πειθαρχίας, όπως η Αστυνομία Κύπρου, η Εθνική Φρουρά, η ΚΥΠ, η Πυροσβεστική Υπηρεσία και η Πολιτική Άμυνα, έχουν σεβαστεί απόλυτα την ελευθερία και το αυτεξούσιο του προσωπικού τους και οι προϊστάμενοί τους δεν διανοήθηκαν να διατάξουν υποχρεωτικό εμβολιασμό.

«Ὅστις θέλει», λοιπόν, Μακαριώτατε.

Παράρτημα – Ανοικτή επιστολή προς τον Μακαριώτατο

Ομάδα Ορθοδόξων Χριστιανών απέστειλε ανοικτή επιστολή προς τον Αρχιεπίσκοπο Κύπρου και Πάσης Ιουστινιανής, Χρυσόστομο Β΄, εκφράζοντας την απαρέσκειά τους στην εξαγγελία του για ανάγκη εμβολιασμού όλων των ιερέων της Ιεράς Αρχιεπισκοπής. Η επιστολή δημοσιεύθηκε αρχικά στο PhileNews (25/01/2022) και με βάση το κείμενό της έχει ξεκινήσει εκστρατεία συλλογής υπογραφών.

Πρὸς τὸν Μακαριώτατον ΑΝΟΙΚΤΗ ΕΠΙΣΤΟΛΗ

Ἀρχιεπίσκοπον Κύπρου, ΟΡΘΟΔΟΞΩΝ ΧΡΙΣΤΙΑΝΩΝ

κ.κ. Χρυσόστομον Β ́ 22-01-2022

Μακαριώτατε, Μὲ αἰσθήματα βαρειᾶς θλίψης καὶ ἀγωνίας ἀνείπωτης, ἀλλὰ καὶ μὲ κατάπληξη μεγάλη καὶ ἀπορία, πληροφορηθήκαμε ἀπὸ τὰ Μ.Μ.Ε. τὴν ἐξαγγελία σας ὅτι ὅλοι οἱ ἱερεῖς τῆς Ἱερᾶς Ἀρχιεπισκοπῆς πρέπει νὰ «ἐμβολιασθοῦν», διαφορετικὰ «θὰ πρέπει νὰ ἐγκαταλείψουν τὶς ἐνορίες τους καὶ νὰ βροῦν ἄλλες Μητροπόλεις γιὰ νὰ ἐνταχθοῦν». Ἀκούσαμε καὶ τὸ ἑξῆς ἀπίστευτο ἀπὸ τὰ ἀρχιερατικὰ χείλη σας, τὸ ὁποῖο θέλουμε νὰ πιστεύουμε ὅτι προφανῶς καὶ τὸ εἴπατε ἐν τῇ ροῇ τοῦ λόγου, χωρίς νὰ κυριολεκτεῖτε. «Δὲν μπορεῖ ἕνας «ἀνεμβολίαστος» ἱερέας νὰ λειτουργεῖ καὶ νὰ πάει νὰ κοινωνεῖ τοὺς ἄλλους καὶ νὰ τοὺς μεταδίδει τὸν ἰὸ!!

Μακαριώτατε, Θὰ θέλαμε νὰ σᾶς πληροφορήσουμε ὅτι ἐδῶ καὶ δύο χρόνια ποὺ κυκλοφορεῖ στὴν ἀτμόσφαιρα ὁ κορωνοϊὸς κοινωνοῦμε τοῦ Σώματος καὶ τοῦ Αἵματος τοῦ Κυρίου μας ἀπὸ τὰ χέρια τῶν ἱερέων τῆς Ἱερᾶς Ἀρχιεπισκοπῆς, εἴτε αὐτοὶ εἶναι «ἐμβολιασμένοι» εἴτε ὄχι, καὶ σὲ καμμία περίπτωση δὲν διανοηθήκαμε ὅτι ἐξ αὐτῆς τῆς ἱερᾶς καὶ ὑπερφυοῦς πράξεως θὰ ἦταν ποτὲ δυνατὸ νὰ κολλήσουμε τὸν κορωνοϊό. Ἀλλὰ καὶ ἄν ὑποθέσουμε ὅτι ζητᾶτε, ἐξαγγέλλοντας μάλιστα τὴν ποινὴ τῆς ἀπόλυσης, ἀπὸ τοὺς ἱερεῖς μας νὰ «ἐμβολιασθοῦν» προκειμένου νὰ μὴ μεταδώσουν τὸν ἰὸ σὲ πιστοὺς στὰ πλαίσια τῶν κοινωνικῶν τους, ἐκτὸς τοῦ ναοῦ, συναναστροφῶν, θὰ θέλαμε μὲ ὅλο τὸν σεβασμὸ νὰ σᾶς γνωρίσουμε ὅτι μιὰ τέτοια ἐξαγγελία τὴν θεωροῦμε κατάφωρα ἄδικη ἀλλὰ καὶ ἐπιστημονικὰ παντελῶς ἀστήρικτη. Εἶναι ἄδικη τόσο γιὰ τοὺς ἱερεῖς μας ὅσο καὶ γιὰ μᾶς τὸ ποιμνιό σας ποὺ θὰ στερηθοῦμε, ἄν, μὴ γένοιτο, πραγματοποιήσετε τὶς ἐξαγγελίες σας, τοὺς πνευματικοὺς μας πατέρες καὶ θὰ μείνουμε πνευματικὰ ἐγκαταλελειμένοι καὶ ὀρφανοὶ.

Ἀντιλαμβανόμαστε βέβαια ὅτι τὰ κίνητρὰ σας εἶναι ἀγαθὰ (ἡ προστασία τῆς Δημόσιας ὑγείας), ὅμως ἐφόσον εἶναι ἐπιστημονικὰ ἀποδεδειγμένο ὅτι οἱ «ἐμβολιασμένοι» (ἐξίσου μὲ τοὺς μὴ «ἐμβολιασμένους») καὶ μεταδίδουν καὶ λαμβάνουν τον «ἰὸ», ὁ ὑποχρεωτικὸς «ἐμβολιασμὸς» εἶναι σαφῶς ἄδικος, ἔρχεται δὲ καὶ σὲ ἀντίθεση μὲ τὶς ἀποφάσεις τῆς Ἀνώτατης Ἐκκλησιαστικῆς Ἀρχῆς τῆς Ἐκκλησίας μας, τῆς Ἱερᾶς Συνόδου, τῆς ὁποίας εἶστε Πρόεδρος, καὶ ἡ ὁποία πρὸ ὀλίγων ἀκόμη μηνῶν μὲ ἀπόφασή της διακήρυξε καὶ πάλι, ἐμμέσως πλὴν σαφῶς, ὅτι ὁ σεβασμὸς στὴν ἐλευθερία τοῦ προσώπου εἶναι ἀπαραβίαστος.

Μακαριώτατε, Κλίνομε νοερῶς ἐνώπιόν σας τὸ γόνυ καὶ ἀσπαζόμενοι τὴν δεξιὰν σας παρακαλοῦμε καὶ ἱκετεύουμε: «Μὴ ἐάσῃς ἡμᾶς ὀρφανοὺς»!

Μετὰ βαθυτάτου σεβασμοῦ

Κοινοποίηση:

Πρὸς Ἀρχιερεῖς,

Μέλη τῆς Ἱερᾶς Συνόδου τῆς Ἐκκλησίας τῆς Κύπρου

simerini.sigmalive.com

ΠΗΓΗ orthodoxostypos