Ἐπιστημονικά δεδομένα κατά ἤ ὑπέρ χρήσεως μάσκας ἐξαιτίας Covid-19;

 Γράφει ὁ Ἰωάννης Κουντουρᾶς, Ὁμότιμος Καθηγητής Ἰατρικῆς Α.Π.Θ.

Ὁ τύπος τῆς μάσκας καί ἡ χρήση της γιά τήν προφύλαξη ἔναντι τοῦ Covid-19 ἀποτέλεσε ἀντικείμενο εὐρείας διχογνωμίας μέ ἔντονους τόνους προφορικῶν ἀντιπαραθέσεων, χωρίς νά γίνεται κατεξοχήν ἀναφορά σέ τεκμηριωμένα σχετικά ἐπιστημονικά δεδομένα καί δημοσιευμένα σέ ἔγκριτα διεθνή περιοδικά. Ἀόριστες προφορικές ἀναφορές π.χ. σέ ΜΜΕ καί μάλιστα ἀπό «εἰδικούς» ὑπέρ τῆς εὐρείας ἤ μή χρήσης τῆς μάσκας μέ τό πρόσχημα τῆς ἐπιστήμης χωρίς καταγραμμένη ἐπιστημονική τεκμηρίωση ἐμπεριέχουν σοβαρές εὐθύνες ἐξαιτίας τοῦ συνεπαγόμενου δυνητικοῦ καταρράκτη τῶν ζοφερῶν συνεπειῶν στήν...παγκόσμια κοινότητα.

Κατά συνέπεια, καταγράφονται τά ἀκόλουθα  δειγματοληπτικά σχετικά ἐπιστημονικά δεδομένα πού ἰσχύουν στόν διεθνή ἐπιστημονικό χῶρο γιά  μία κατά τό δυνατόν ἔγκαιρη καί ἔγκυρη ἐνημέρωση - καθοδήγηση ἀπευθυνόμενη κυρίως πρός τούς εἰδικούς ἤ μή, τόν ὑπεύθυνο πολίτη, πολιτικούς ἤ πολιτικάντηδες, ἐκπαιδευτικούς ἤ ἐκπαιδευόμενους καί  φορεῖς ΜΜΕ, ὥστε νά  ἀποφευχθοῦν δυσάρεστα ἀτοπήματα (πρβλ. φανατικό δημόσιο φορέα πού δηλώνει ὑπέρ τῆς χρήσεως μασκῶν, ἐπηρεάζει ἀρνητικά καί ὁδηγεῖ τούς ἀποδέκτες σέ ἀποπτωτικές ἀτραπούς ἐκθέσεως τῆς ὑγείας τους).

 

Τά σύγχρονα ἐπιστημονικά δεδομένα δημοσιευμένα σέ διεθνή περιοδικά κύρους ἐπισημαίνουν ὅτι καθίσταται ἀπαραίτητο νά συνεκτιμηθεῖ ἀναλυτικά ἡ πολυπλοκότητα τῶν ἀλληλεπιδράσεων θετικῶν καί ἀρνητικῶν ἀπό τή χρήση μάσκας σέ πληθυσμιακό δημόσιο ἐπίπεδο πρίν τήν ἄσκοπη ἐπιβολή τους χωρίς ἐπιστημονική τεκμηρίωση (AntonioIvanLazzarino etal. Covid-19: Important potential side effects of wearing face masks that we should bear in mind. BMJ2020 May 21;369:m2003).

 

Παρατίθενται δειγματοληπτικά σημαντικές παρενέργειες τῆς χρήσεως μάσκας προσώπου. Ὀφείλουν νά ληφθοῦν σοβαρῶς ὑπόψη καθώς ἡ χρήση της ὁδηγεῖ σέ παθολογίες γιά τίς ὁποῖες ἔχουν εὐθύνη οἱ ποικίλοι φορεῖς πού τήν συνιστοῦν μέ τό πρόσχημα «τῆς ἐπιστήμης». Εἶναι οἱ ἀκόλουθες:

 

1. Ἡ χρήση μάσκας δίνει τήν ψευδῆ αἴσθηση τῆς ἀσφάλειας στόν κόσμο, ὤστε νά ἐκδηλώνει μειωμένη συμμόρφωση γιά ἔλεγχο ἄλλων σπουδαίων λοιμώξεων, οἱ ὁποῖες τόν ἐκθέτουν σέ σοβαρό κίνδυνο (GreenhalghT,etal. Facemasksforthepublicduringthecovid-19 crisis. BMJ 2020;369:m143).

 

2. Οἱ ἄνθρωποι ἐπιβάλλεται  νά ἀποφεύγουν τό ἄγγιγμα τῆς μάσκας τους (στήν κλινική πράξη οὐδείς ἐνήλικας καί πολύ περισσότερο παιδιατρικός πληθυσμός τό ἐπιτυγχάνει!) καί νά ἀκολουθοῦν ἄλλες ἐπιπρόσθετες παραμέτρους προφύλαξης· διαφορετικά οἱ μάσκες  δέν προστατεύουν (WHO. Advice on the use of masks in the community in the context of covid-19. 6 April2020. www.who.int/publications-detail/advice-on-the-use-of-masks-in-the-communityduring-home-care-and-in healthcare-settings-in-the-context-of-the-novel-coronavirus-(2019-ncov)-outbreak, Desai AN, Aronoff DM. Masksandcoronavirusdisease 2019 (covid-19). JAMA 2020).

 

3. Ἡ ποιότητα καί ἡ ἔνταση τῆς ὁμιλίας μεταξύ τῶν ἀνθρώπων πού φοροῦν μάσκες μειώνονται σημαντικά, ὥστε ἀσυνείδητα νά πλησιάζουν ἀνεπίτρεπτα τούς συνομιλητές τους (AntonioIvanLazzarino etal. Covid-19: Important potential side effects of wearing face masks that we should bear in mind. BMJ2020 May 21;369:m2003).

 

4. Ἡ χρήση μάσκας συντελεῖ, ὥστε ὁ εἰσπνεόμενος ἀέρας νά φθάσει στούς ὀφθαλμούς. Αὐτό προκαλεῖ σχεδόν ἀναπόφευκτα παρορμητικό αἴσθημα ψηλάφησης τῶν ὀφθαλμῶν (στήν κλινική πράξη σπάνια ὁ ἐνήλικας καί πολύ περισσότερο ὁ παιδιατρικός πληθυσμός ἀπoφεύγει τήν ἀναφερόμενη παρορμητική ψηλάφηση)· ὅταν τά χέρια εἶναι μολυσμένα, τό ἄτομο αὐτό μολύνεται (AntonioIvanLazzarino etal. Covid-19: Important potential side effects of wearing face masks that we should bear in mind. BMJ2020 May 21;369:m2003).

 

5. Οἱ μάσκες προσώπου δυσκολεύουν τήν ἀναπνοή (KyungSY, etal. Risks of N95 face mask use in subjectswith COPD. RespirCare2020;65:658-64).Ἐπιπλέον, ἕνα ποσοστό τοῦ διοξειδίου τοῦ ἄνθρακα πού ἀποβάλλεται μέ τήν ἐκπνοή εἰσπνέεται ἐκ νέου σέ κάθε ἀναπνευστικό κύκλο. Αὐτά τά φαινόμενα αὐξάνουν τή συχνότητα καί τό βάθος τῆς ἀναπνοῆς καί εἶναι δυνατόν νά ἐπιδεινώσουν τήν ἐπίπτωση τοῦ covid-19, ἐάν τά μολυσμένα ἄτομα πού φοροῦν μάσκες μεταδίδουν περισσότερο μολυσμένο ἀέρα. Αὐτά, ἐπίσης, εἶναι δυνατόν νά ἐπιδεινώσουν τήν κλινική κατάσταση τῶν μολυσμένων ἀτόμων, ἐάν ἡ αὔξηση τῆς εἰσπνοῆς ὠθήσει μεγαλύτερο ἰικό φορτίο πρός τούς πνεύμονες. (Antonio Ivan Lazzarino, et al. Covid-19: Important potential side effects of wearing face masks that we should bear in mind. BMJ2020 May 21;369:m2003).

 

6. Ἡ ἀποτελεσματικότητα τῆς ἐνδογενοῦς ἄμυνας (ἀνοσίας) τοῦ ξενιστῆ γιά τήν ἀντιμετώπιση τοῦ Covid-19 ἐξαρτᾶται σέ μεγάλο βαθμό ἀπό τό ἰικό φορτίο. Ἐάν οἱ μάσκες ὁδηγοῦν στήν ἀνάπτυξη ἑνός ὑγροῦ βιότοπου, ὅπου ὁ SARS-CoV-2 εἶναι δυνατόν νά παραμείνει ἐνεργός λόγω τῶν ὑδρατμῶν πού παράγονται συνεχῶς μέ τήν ἀναπνοή καί συλλαμβάνεται ἀπό τό ὕφασμα τῆς μάσκας, προκαλεῖται αὔξηση τοῦ ἰικοῦ φορτίου (μέ τήν ἐπαναλαμβανόμενη εἰσπνοή τῶν ἐκπνεόμενων ἰῶν). Ὡς ἐκ τούτου  εἶναι δυνατόν νά ὁδηγήσει σέ ἥττα τῆς ἐνδογενοῦς ἄμυνας καί αὔξηση τῶν λοιμώξεων (AntonioIvanLazzarino, etal. Covid-19: Important potential side effects of wearing face masks that we should bear in mind. BMJ2020 May 21;369:m2003).

 

Εἰδικότερα, ὁ τύπος τῆς μάσκας καί ἡ χρήση της κατά τή διάρκεια φυσικῆς ἄσκησης εἶναι ἀντικείμενο διχογνωμίας. Σχετικές μελέτες  δείχνουν ὅτι  κατά τή διάρκεια φυσικῆς ἄσκησης (κατάσταση πού ἰσχύει κατεξοχήν σέ ἄτομα παιδικῆς - ἐφηβικῆς ἤ καί μέσης ἡλικίας)  ἡ χρήση μάσκας δέν συνιστᾶται, διότι δέν ἐπιτρέπει τήν ἔξοδο τοῦ ἀναφερόμενου διοξειδίου τοῦ ἄνθρακα καί αὐξάνει τήν συγκέντρωσή του (ὑπερκαπνία) μέ συνοδές παρενέργειες (Jose MiguelRobles-Romero, etal. [Mask use during high impact exercise in the pandemic][Article in Spanish] ReviewRev EspSaludPublica2020 Aug 31;94:e202008108, Kaifeng Jin, et al. Re: Esposito et al.: To mask or not to mask children to overcome COVID-19. EurJPediatr. 2020 Jun 20 : 1–2).

 

Σχετικές μελέτες στήν Κίνα ἔδειξαν ὅτι τουλάχιστον τρία παιδιά κατέληξαν ἀπό ἀσφυξία ὀφειλόμενη σέ χρήση Ν95 μάσκας κατά τή διάρκεια τῆς Covid-19 ἐπιδημίας (KaifengJin, etal. Re: Esposito et al.: To mask or not to mask children to overcome COVID-19. EurJPediatr. 2020 Jun 20 : 1–2).

 

Στή συνάφεια αὐτή ἐπισημαίνεται ὅτι οἱ ἀσθενεῖς μέ Covid-19 ἐκδηλώνουν ἄκρως σοβαρή ὑπερμεταβολική συνδρομή μέ συνοδό ὑπερκαπνία, παρατηρεῖται δέ σημαντική ἐπιδείνωση τῆς ἀναπνευστικῆς λειτουργίας τους ὡς συνέπεια τῆς ὑπερκαπνίας (Christiane Matuschek, etal. Face masks: benefits and risks during the COVID-19 crisis.Eur J Med Res 2020 Aug 12;25(1):32) καί ἀπαιτεῖται ἒντονη ὀξυγόνωση. Σχετικά δεδομένα δείχνουν ὅτι ἡ ἐφαρμογή ὑποθερμίας μειώνει τό μεταβολικό φορτίο καί βελτιώνει τήν ὑπερκαπνία -ὑποξία σέ αὐτούς τούς κριτικά σοβαρούς ἀσθενεῖς (Pey-JenYu, etal.Hypermetabolism in critically ill patients with COVID-19 and the effects of hypothermia: A case series. MetabolOpen. 2020 Jul 26;7:100046).

 

Σημειωτέον ὅτι ἡ ὑποθερμία ἐφαρμόζεται εὐρέως στήν καρδιοχειρουργική καί σέ ἀσθενεῖς πού ἀνένηψαν μετά ἀπό καρδιακή ἀνακοπή καί βρίσκονται σέ κῶμα μέ σκοπό τή μείωση τοῦ μεταβολικοῦ φορτίου καί τήν τελική διατήρηση τοῦ ὀργάνου(LascarrouJB, etal. Targeted temperature management for cardiac arrest with nonshockable rhythm. N Engl J Med. 2019;381:2327–2337). Θεραπευτική ὑποθερμία ἐφαρμόστηκε καί σέ ἀσθενεῖς μέ  ARDS (SlackDF, etal. Pilot feasibility study of therapeutic hypothermia for moderate to severe acute respiratory distress syndrome. CritCareMed. 2017;45:1152–1159)

 

Στήν προσπάθεια ἀντιμετωπίσεως αὐτῆς τῆς παθολογικῆς συνδρομῆς πρόσφατα ἔγινε ἐφαρμογή εἰδικῆς  τροποποιημένης μάσκας ὑψηλοῦ κόστους πού φαίνεται ὅτι παρεμποδίζει τήν ὑπερκαπνία καί ὑποξία (βλ. κάτωθι φωτογραφίες), ἀλλά ἐνέχει ἰατρικο-οἰκονομικό “bias” (προκατάληψη σέ ἰατρικό - οἰκονομικό ἐπίπεδο;), ἐπειδή προφανῶς εἶναι ἀδύνατον νά ἐφαρμοστεί στήν πλειοψηφία τῶν ἐνηλίκων, πολύ δέ περισσότερο στόν παιδικό πληθυσμό τῆς παγκοσμίου κοινότητας (Mohamad Karim Kechli, etal. Modifying a Full-Face Snorkel Mask to Meet N95 Respirator Standards for Use With Coronavirus Disease 2019 Patients. AAPract2020 May;14(7):e01237). Ἐντούτοις, ἡ καταφυγή σέ τέτοιες μεθόδους, ἐπισημαίνει τό σοβαρό πρόβλημα ἐφαρμογῆς μάσκας προσώπου ἰδιαίτερα σέ νεαρή ἡλικία πού φαίνεται νά εἶναι ἀνέφικτη.

 

Ἐπιπλέον δεδομένα δείχνουν ὅτι ἡ χρήση μάσκας σχετίζεται μέ ἀναπνευστικές καί ἄλλες παθοφυσιολογικές ἐπιπτώσεις.

 

Γιά παράδειγμα,

α) Ἡ χρήση Ν95 μάσκας ἐπιδεινώνει τό μεταβολικό σύστημα ἐγκύων ἐπαγγελματιῶν ὑγείας (TongPS, etal. Respiratory consequences of N95-type Mask usage in pregnant healthcare workers—a controlled clinical study. AntimicrobResistInfectControl. 2015;4:48).

 

β) Σέ μελέτη 53 χειρουργῶν, οἱ ἐρευνητές ἀναφέρουν αὔξηση τῆς συχνότητας τοῦ σφυγμοῦ τῶν χειρουργῶν μέ συνοδό μείωση τοῦ κορεσμοῦ ὀξυγόνου αἵματος ἐντός μίας ὥρας μετά την εφαρμογή χειρουργικῆς μάσκας κατά τή διάρκεια χειρουργικῆς ἐπέμβασης (BederA, etal. Preliminary report on surgical mask induced deoxygenation during major surgery. Neurocirugia (Astur). 2008;19:121-126).

 

γ) Ἐπίσης σέ ἀσθενεῖς μέ χρόνια ἀποφρακτική πνευμονοπάθεια, ἡ συχνότητα ἀναπνοῶν, ὁ κορεσμός ὀξυγόνου αἵματος καί τό εἰσπνεόμενο διοξείδιο τοῦ ἄνθρακος παρουσίασαν στατιστικά σημαντικές διαφορές πρίν καί μετά χρήση Ν95 μάσκας (Kyung SY, etal. Risks of N95 face mask use in subjects with COPD. Respir Care. 2020;65:658-664).

 

δ) Ἐπιπλέον μειονεκτήματα χρήσης μάσκας προσώπου σέ ὑγιῆ πληθυσμό τῆς  δημόσιας κοινότητας περιλαμβάνουν ἐκτός ἀπό τή δυσκολία τῆς ἀναπνοῆς, ἐνοχλητική καρηβαρία, δερματίτιδα καί ἔκζεμα (World Health Organization. (2020). Advice on the use of masks in the context of COVID-19: interim guidance, 5 June 2020. World Health Organization; https://apps.who.int/iris/handle/10665/332293. License: CC BY-NC-Α 3.0 IG/. Accessed June 11, 2020, Bruno Zanotti, et al. Can the Elastic of Surgical Face Masks Stimulate Ear Protrusion in Children? AestheticPlastSurg. 2020 Jun 18;1-4).

 

Εἰδικότερα, ἡ συχνότητα τῶν ἀλλεργιῶν ἐξαιτίας τῆς ἐπαφῆς μέ μάσκα φαίνεται ὅτι αὐξάνει (ZhenXie, etal. Mask-induced contact dermatitis in handling COVID-19 outbreak. Contact Dermatitis. 2020 May 26 : 10.1111/cod.13599), ἀπαιτεῖ δέ προσοχή κυρίως σέ ἄτομα νεαρῆς ἡλικίας τά ὁποία ἔχουν προδιάθεση  ἀλλεργίας.

 

Ἐπιπρόσθετα ἐπισημαίνεται ὅτι ἡ χρήση χειρουργικῶν μασκῶν μέ ἐλαστικούς βρόχους πού κατεξοχήν προτιμοῦν οἱ γονεῖς γιά τά παιδιά τους, προκαλοῦν σταθερή συμπίεση τοῦ δέρματος καί ἀκολούθως τοῦ χόνδρου τοῦ πτερυγίου τοῦ ὠτός (ἀφτιοῦ) ὁδηγώντας σέ ἐρυθηματώδεις ἐπώδυνες βλάβες τοῦ δέρματος τοῦ ὠτός, ὅταν οἱ μάσκες χρησιμοποιοῦνται πολλές ὧρες ἡμερησίως. Ἀκολούθως, τά παιδιά πρίν τήν ἐφηβεία παρουσιάζουν μή ἀναπτυγμένο χόνδρο τοῦ ὠτός μέ μειωμένη ἀντίσταση στήν παραμόρφωση πού τελικά εἶναι δυνατόν νά ἐπηρεάσει τή σωστή ἀνάπτυξη καί τόν γωνιασμό τοῦ ὠτός μέ δυσμενεῖς ἐπιπτώσεις (Bruno Zanotti etal. Can the Elastic of Surgical Face Masks Stimulate Ear Protrusion in Children?Aesthetic Plast Surg 2020 Jun 18;1-4).

 

Αὐτές οἱ παρεκκλίνουσες ἀπό τό φυσιολογικό συνθῆκες διαβίωσης προκαλοῦν, ἰδίως  στόν νεανικό πληθυσμό,διαταραχές συμπεριφορᾶς (ὀργή, διαπληκτισμοί) καί συνοδές ψυχονευρωτικές παθολογίες συμπεριλαμβανομένης καί τῆς κατάθλιψης (HuidiXiao, etal.  Social Distancing among Medical Students during the 2019 Coronavirus Disease Pandemic in China: Disease Awareness, Anxiety Disorder, Depression, and Behavioral Activities. Int J Environ Res Public Health. 2020 Jul; 17(14): 5047,Cuiyan Wang, et al. A longitudinal study on the mental health of general population during the COVID-19 epidemic in China.  Brain Mehav Immun. 2020 Jul; 87: 40–48), ἀπαιτώντας βοηθητικῆς παρέμβασης (Cuiyan Wang, et al. A longitudinal study on the mental health of general population during the COVID-19 epidemic in China. BrainMehavImmun. 2020 Jul; 87: 40–48). Διαφορετικά οἱ ἀνισόρροπες συνθῆκες τῆς δημόσιας ζωῆς ἀναμένεται νά διαμορφώσουν παγκοσμιως διαταραγμένες προσωπικότητες.

 

Πολύ πρόσφατες μετά-ἀναλύσεις ἀναφέρουν ὅτι ἡ ἐπιδημία Covid-2 συνεχίζεται καί ἀπαιτεῖται νά διανύσουμε μακρινή ἐρευνητική πτήση πρίν καταλήξουμε σέ ἀσφαλές συμπέρασμα χρήσης ἤ ὄχι μασκῶν (HuaWang , etal. The efficacy of masks for influenza-like illness in the community: A protocol for systematic review and meta-analysis. Medicine (Baltimore) 2020 Jun 5;99(23):e20525)· ἔχουν δέ μεγάλη εὐθύνη μέ συνοδές συνέπειες ἐκεῖνοι οἱ «εἰδικοί» πού  ἐξακολουθοῦν νά προτρέχουν ὑποστηρίζοντας τή  χρήση μάσκας καί μάλιστα μέ ἐναλλασσόμενο λεκτικό σενάριο χαιρετισμοῦ, δηλαδή ἄλλοτε ἐφαρμογῆς  τῆς μάσκας καί ἄλλοτε ὄχι (δεῖγμα μᾶλλον ἔλλειψης ἐπιστημονικῆς ἐνημερότητας;). Αὐτή ἡ ἐπιπολῆς «ἐπιστημονική διγλωσσία» μερικῶν εἶναι ἐπιλήψιμη· μᾶς θυμίζει τόν θυμόσοφο λαό, πού λέγει «καί στή γάτα καλησπέρα καί στόν σκύλο bonsoir» ἤ τό Βιβλικό «ἀνὴρ δίψυχος ἀκατάστατος ἐν πάσαις ταῖς ὁδοῖς αὐτοῦ» (Ἰ 1.8).

 

Ὅσον ἀφορᾶ στόν παιδικό πληθυσμό οἱ εἰδικοί ἐπισημαίνουν ὅτι, ἐνῶ ἡ χρήση τῆς μάσκας σέ παιδιά ἄνω τῶν 3 ἐτῶν  δέν  εἶναι ἐπικίνδυνη, σέ σύγκριση με τόν πληθυσμό νεότερης ἡλικίας, ἐντούτοις προκαλεῖ πολλαπλά προβλήματα συμπεριλαμβανομένης καί τῆς κακῆς συμμόρφωσης. Ὡς ἐκ τούτου προτιμᾶται ἡ μή χρήση της καί μόνο ἡ ἐφαρμογή ἄλλων  ὑλοποιήσιμων προληπτικῶν μέτρων, ὅπως ἡ τήρηση ἀποστάσεων ἀσφαλείας ἤ τό πλύσιμο χεριῶν πού, ἐπίσης, δέν τηροῦνται συνήθως στήν παιδική ἡλικία (SusannaEsposito, etal. Mask-wearing in pediatric age. Eur J Pediatr2020 Aug;179(8):1341-1342, Kaifeng Jin, et al. Re: Esposito et al.: To mask or not to mask children to overcome COVID-19. Eur J Pediatr. 2020 Jun 20 : 1–2).

 

Ἄλλοι συγγραφεῖς συνιστοῦν τή χρήση μάσκας  στή μεγαλύτερη παιδική ἡλικία, ἀλλά προηγουμένως ἀπαιτεῖται λεπτομερής ἐξήγηση καί διδασκαλία γιά τόν τρόπο τοποθέτησης καί ἀφαίρεσης τῆς μάσκας καί κυρίως  ὄχι ἄγγιγμά της, ἐπειδή αὐξάνει τόν κίνδυνο λοιμώξεων (WorldHealthOrganization. Advice on the use of masks in the context of COVID-19: interim guidance, 5 June 2020. Geneva: WHO; 2020, Esposito S, Principi N. To mask or not to mask children to overcome COVID-19. Eur J Pediatr. 2020;179:1267-70, Jin K,et al. Re: Esposito et al. To mask or not to mask children to overcome COVID-19. Eur J Pediatr. 2020;179:1339-40, SociedadeBrasileira de Pediatria. O uso de mascarasfaciaisem tempos de COVID-19 porcriancas e adolescentes: Uma propostainicial. Rio deJaneiro: SBP; 2020,Joana Valente Dias, et al.  SARS-CoV-2 Pandemic: Should Children Wear Masks? ActaMedPort2020 Sep 3). Ἐντούτοις, οἱ ἐν λόγω παράμετροι, ὅπως ἤδη τονίστηκε, συνήθως δέν ἐφαρμόζονται ἐπιτυχῶς στούς ἐνήλικες, πόσο μᾶλλον στήν παιδική ἡλικία.

 

Τρεχόντως, δέν ὑπάρχουν standard πιστοποιητικά γιά χρήση τῶν διαθέσιμων μασκῶν στά παιδιά (Susanna Esposito, etal. Mask-wearinginpediatricage. EurJ Pediatr2020 Aug;179(8):1341-1342), οἱ δέ διαθέσιμες στήν ἀγορά Ν95 μάσκες δέν συνιστώνται σέ νεαρά παιδιά, ἐνῶ καί οἱ εὐμεγέθεις μάσκες εἶναι ἀναποτελεσματικές (USFoodandDrugAdministration. N95 respirators, surgical masks, and face masks. Available at: https://www.fda.gov/medical-devices/personal-protective-equipment-infection-control/n95-respirators-surgical-masks-and-facemasks#s3 Accessed on: June 8, 2020).

 

Κατά συνέπεια ἐκεῖνοι (“εἰδικοί” ἤ μή, πολιτικοί ἤ πολιτικάντηδες κλπ.) πού θέλουν νά ἐπιβάλουν με ἐπιτακτικό - ἐπιτιμητικό τρόπο τή χρήση μάσκας ἰδίως στά παιδιά ἀντιπαραβάλλοντας μέ ἐπιπολῆς λεκτικό τρόπο τή χρήση της ἀπό ὀγκολογικούς  ἀσθενεῖς μέ ὑγιῆ παιδικό πληθυσμό, ὀφείλουν νά εἶναι πολύ προσεκτικοί σέ κάθε τέτοια τόσο σοβαρή καί κρίσιμη τοποθέτησή τους ἡ ὁποία ἔχει δυσμενῆ ἐπακόλουθα γιά τό δημόσιο πρόβλημα ὑγείας.

 

Συνοπτικά, τά ἀναφερόμενα τρέχοντα ἐπιστημονικά δεδομένα μέ τίς ἀπαραίτητες ἀναφορές τους στή διεθνῆ βιβλιογραφία ὥστε νά ἔχουν κατά δυνατόν ἐπιστημονικό ἀντικειμενικό κύρος, δείχνουν ὅτι ἡ χρήση μασκῶν ἰδίως στήν παιδική ἡλικία ἔχει ἀρνητικές ἐπιπτώσεις καί δέν συνιστᾶται ἡ χορήγησή τους πρός τό παρόν. Ἀπαιτεῖται μακρινό ταξίδι σχετικῆς ἔρευνας πρίν καταλήξει μέ ὁριστικό τεκμηριωμένο ἐπιστημονικό τρόπο στήν τελική φάση πρός τήν Ἰθάκη μέ ἤ χωρίς μασκοφόρα προσωπεῖα.

 

Ὑποσημειοῦμαι

 Ἰωάννης Κουντουρᾶς

Ὁμότιμος Καθηγητής Ἰατρικῆς Α.Π.Θ.

 ΠΗΓΗ orthodoxia-ellhnismos