Αυθαίρετη και αιφνιδιαστική ενέργεια του Αρχιεπισκόπου Κύπρου

 Τοῦ Γιώργου Ν. Παπαθανασόπουλου

 Μὲ αὐθαίρετη καὶ αἰφνιδιαστικὴ ἐνέργειά του ὁ Ἀρχιεπίσκοπος Κύπρου κ. Χρυσόστομος ἀναγνώρισε τὸν σχισματικὸ Ἀρχιεπίσκοπο Οὐκρανίας Ἐπιφάνιο. Αὐτὸ συνέβη κατὰ τὴ χειροτονία τοῦ Ἐπισκόπου Ἀρσινόης Παγκρατίου τὸ Σάββατο, 24 Ὀκτωβρίου 2020, στὴ Μονὴ Χρυσορροϊατίσσης, ὅπου ὁ νεοχειροτονηθεὶς εἶναι ἡγούμενος. Χωρὶς προηγουμένως νὰ ἔχει ἐνημερώσει κανέναν Ἀρχιερέα κατὰ τὴ Μεγάλη Εἴσοδο ὁ Ἀρχιεπίσκοπος, μνημόνευσε τὸν Ἐπιφάνιο, πρὸς μεγάλη καὶ δυσάρεστη ἔκπληξη ὅλων τῶν ἱεραρχῶν, ποὺ συμμετέσχον στὴ Θεία Λειτουργία καὶ στὴ Χειροτονία. Ἡ μνημόνευση ἐπαναλήφθηκε ἀπὸ τὸν διάκονο, κατὰ τὴν ἀνάγνωση τῶν Διπτύχων.

 Ὁ Ἀρχιεπίσκοπος τῆς Κύπρου στὴν ἀναγνώριση τοῦ σχισματικοῦ Ἀρχιεπισκόπου Οὐκρανίας ἀγνόησε πλήρως τὸ Συνοδικὸ σύστημα καὶ καταπάτησε Ἱεροὺς Κανόνες. Τὴν προηγούμενη ἡμέρα, Παρασκευή, 23 Ὀκτωβρίου, τὸ ἀπόγευμα, συνεδρίασε ὑπὸ τὴν προεδρία του ἡ Ἱερὰ Σύνοδος. Οὐδεμία ἀνακοίνωση ἐκ μέρους τοῦ κ. Χρυσοστόμου, οὐδὲν ἔστω ὑπονοούμενο, γιὰ τὴν ἐνέργεια ποὺ θὰ ἔκανε τὴν ἑπόμενη ἡμέρα. Τῆς συνεδρίασης ἀκολούθησε τὸ Μήνυμα τοῦ Ἐπισκόπου Ἀρσινόης καὶ στὴ συνέχεια τὸ παραδοσιακὸ κέρασμα. Κατ’ αὐτὸ καὶ στὶς ἐκτὸς πρωτοκόλλου συζητήσεις του ὁ Ἀρχιεπίσκοπος ἐπίσης οὐδὲν εἶπε. 

Ἤδη ὑπῆρξαν οἱ πρῶτες ἀντιδράσεις στὴν ἐνέργεια τοῦ Ἀρχιεπισκόπου. Σὲ κοινὸ ἀνακοινωθὲν οἱ Μητροπολίτες Κύκκου Νικηφόρος, Λεμεσοὺ Ἀθανάσιος, Ταμασοῦ Ἠσαΐας καὶ Ἀμαθοῦντος Νικόλαος τονίζουν ὅτι μὲ τὴν Πράξη του ὁ Ἀρχιεπίσκοπος Κύπρου παραβίασε τὸ συνοδικὸ σύστημα, τὸν καλοῦν νὰ ἀνακαλέσει τὴν ἀντικανονικὴ καὶ ἄκυρη πράξη του καὶ ἀπαιτοῦν τὴν ἔκτακτη σύγκληση τῆς Συνόδου, γιὰ νὰ ἐπιληφθεῖ τοῦ θέματος. Σημειώνεται ὅτι ὁ 34ος Κανόνας τῶν Ἁγίων Ἀποστόλων ἐπιβάλλει στὸν κάθε Προκαθήμενο Ἐκκλησίας «οὐδὲν νὰ πράττει χωρὶς τὴ γνώμη ὅλων τῶν συνεπισκόπων του» καὶ ὁ 37ος ὑποχρεώνει τὴ Σύνοδο τῶν Ἐπισκόπων «νὰ συνεδριάζει, νὰ ἐξετάζει τὰ δόγματα τῆς εὐσεβείας καὶ νὰ διαλύει τὶς ἐκκλησιαστικὲς διαφωνίες ποὺ ἀνακύπτουν».

 Τὸ ἐρώτημα παραμένει, ποιὸς εἶναι ὁ λόγος ποὺ προέβη σὲ αὐτὴ τὴν ἀντιεκκλησιαστικὴ ἐνέργεια ὁ Ἀρχιεπίσκοπος Κύπρου, ὁ ὁποῖος ἕως τὸ Σάββατο 24 Ὀκτωβρίου 2020 ἔχει ἐπιδείξει σωφροσύνη, ἐντιμότητα καὶ ὑπευθυνότητα, τόσο στὰ ἐκκλησιαστικὰ ζητήματα, ὅσο καὶ στὸ ἐθνικὸ θέμα. Σημειώνεται ὅτι στὴ Σύνοδο τῆς 9ης τοῦ περασμένου Σεπτεμβρίου ὁ κ. Χρυσόστομος μίλησε γιὰ τὴν ἀναγνώριση τοῦ Ἐπιφανίου, ὡς Προκαθημένου τῆς σχισματικῆς Ἐκκλησίας τῆς Οὐκρανίας, ἀλλὰ μετὰ τὴν ἐπιχειρηματολογία Μητροπολιτῶν, περὶ τῶν ἐπιπτώσεων, ποὺ αὐτὴ θὰ ἔχει στὴν Ὀρθόδοξη Ἐκκλησία καὶ στὴν Κυπριακὴ Δημοκρατία, ἐλήφθη ἡ ἀπόφαση νὰ ξανασυζητηθεῖ ἐκτενέστερα τὸ θέμα σὲ προσεχῆ συνεδρίαση τῆς Συνόδου. Ἀντὶ τῆς συγκλήσεως τῆς Συνόδου, ὑπῆρξε ἡ ἐκ μέρους τοῦ Ἀρχιεπισκόπου μονομερὴς καὶ χωρὶς καμία ἐνημέρωση τῶν μελῶν Της ἀναγνώριση.

 Ὁ Ἀρχιεπίσκοπος τῆς Κύπρου πρῶτον ἐξετέθη μὲ τὴ δήλωση, στὴν ὁποία προέβη μετὰ τὴν ἀναγνώριση τοῦ Ἐπιφανίου. Παραδέχθηκε ὅτι δὲν τὸν εἶχε ἀναγνωρίσει ὅλο αὐτὸ τὸ διάστημα καὶ ὅτι εἶχε ἀναλάβει μὲ τὸν Ἀρχιεπίσκοπο Ἀλβανίας μεσολαβητικὴ προσπάθεια, πρὸς ἐπίλυση τοῦ σχίσματος ποὺ προέκυψε, λόγῳ τῆς ἀναγνωρίσεως ἀπὸ τὸ Φανάρι τῶν σχισματικῶν τῆς Οὐκρανίας. Στὴ δήλωση πρόσθεσε τὸ ἑξῆς ἀξιοσημείωτο: «Πρόθεσή μου ἦταν νὰ παραμείνω οὐδέτερος στὴ συγκεκριμένη διαμάχη» (Σημ. Τῶν Πατριαρχείων Κωνσταντινουπόλεως καὶ Μόσχας). Ἡ μεσολαβητικὴ προσπάθεια δὲν προχώρησε γιὰ λόγους ὑγείας του, ἀλλὰ ὁ ἴδιος παρέμενε σταθερὸς στὴν ἄποψη νὰ μείνει οὐδέτερος στὴ διαμάχη καὶ ἦταν ὑπὲρ τῆς συγκλήσεως Πανορθόδοξης Συνόδου Προκαθημένων, πρὸς ἐπίλυση τοῦ Οὐκρανικοῦ ζητήματος. Μετὰ ἀπὸ δύο περίπου χρόνια ἄλλαξε ἄποψη καὶ κατέληξε ὅτι ἔπρεπε νὰ πάρει θέση (;) στὴ διαμάχη ὑπὲρ τοῦ Φαναρίου, χωρὶς μάλιστα νὰ ἐνημερώσει τὰ μέλη τῆς περὶ αὐτὸν Ἱερᾶς Συνόδου.

 Πέραν τῆς ἐκ μέρους του παραβιάσεως τῶν Κανόνων, τὸ σοβαρότερο εἶναι τὸ ἠθικὸ ζήτημα ποὺ προκύπτει ἀπὸ τὴν ἀναγνώριση. Πρῶτον ὁ ἴδιος ὁ Ἀρχιεπίσκοπος Κύπρου, σὲ κατ’ ἰδίαν συζητήσεις του, ἔλεγε ὅτι οἱ Πατριάρχες Βαρθολομαῖος καὶ Κύριλλος πρέπει νὰ ἀφήσουν κατὰ μέρος τοὺς ἐγωισμούς τους καὶ νὰ κοιτάξουν τὸ καλὸ τῆς Ἐκκλησίας. Σήμερα δείχνει ὅτι συμβαδίζει μὲ τὸν ἐγωισμὸ τοῦ Οἰκ. Πατριάρχου… Καὶ δεύτερον, τὸ 2018 καὶ στὸν ἀπὸ τὴ Ρωσικὴ Ἐκκλησία ἑορτασμὸ τῶν 1030 χρόνων ἀπὸ τὶς βαπτίσεως τῶν Ρὼς στὸν Δνείπερο συμμετέσχε ἡ Κυπριακὴ Ἐκκλησία καὶ ὁ Ἀρχιεπίσκοπος Κύπρου κ. Χρυσόστομος ἀπέστειλε μήνυμα στὸν Πατριάρχη Μόσχας κ. Κύριλλο, στὸ ὁποῖο ἀνέφερε ὅτι «οὐδέποτε τὸ Κίεβο ἐκκλησιαστικὰ πρέπει νὰ χωριστεῖ ἀπὸ τὴ Μόσχα». Τί συνέβη καὶ ἐκτίθεται σήμερα τόσο σοβαρὰ μὲ τὴν ἀνακολουθία του;

 Στὴν Ὀρθόδοξη Ἐκκλησία ἰσχύουν οἱ Ἱεροὶ Κανόνες, ἡ Ἀλήθεια, ἡ Δικαιοσύνη, ἡ Ἀγάπη καὶ ὄχι οἱ σκοπιμότητες. Μὲ τὴν ἐνέργειά του ὁ Ἀρχιεπίσκοπος ἐπιτείνει τὴν ἐντύπωση ὅτι ὁ Οἰκουμενικὸς Πατριάρχης καταδυναστεύει τὸν Ὀρθόδοξο κόσμο, μὲ τὴν βοήθεια τῶν ΗΠΑ καὶ τῶν «ὑποτακτικῶν» του Προκαθημένων ἑλληνικῶν Ὀρθόδοξων Ἐκκλησιῶν. Ἕως σήμερα τὸν σχισματικὸ Ἐπιφάνιο ἔχουν ἀναγνωρίσει μόνον Ἕλληνες Προκαθήμενοι, ὁ Πατριάρχης Ἀλεξανδρείας καὶ οἱ Ἀρχιεπίσκοποι Κύπρου καὶ Ἑλλάδος. Πρὸς τιμήν τους τὴν κανονικὴ συνέπεια ἀκολουθοῦν οἱ Ἕλληνες Πρωθιεράρχες Ἱεροσολύμων καὶ Ἀλβανίας.

 Ἕως τὸ Σάββατο, 24 Ὀκτωβρίου 2020 κατὰ τὰ χρόνια τῆς Ἀρχιεπισκοπίας του ὁ κ. Χρυσόστομος ἐνεργοῦσε πάντα στὰ ἐκκλησιαστικὰ πράγματα μὲ γνώμονα τὸ συμφέρον τῆς Ἐκκλησίας καὶ χωρὶς ποτὲ νὰ ξεχνᾶ τὸ ἐθνικὸ ζήτημα. Τὸ ζήτημα τῆς Ὀρθόδοξης Ἐκκλησίας τῆς Οὐκρανίας εἶναι οὐσιαστικὰ γεωπολιτικὸ καὶ ὁ Ἀρχιεπίσκοπος Κύπρου, ἕως τὶς 24/10/2020, δὲν ἤθελε νὰ ἀκολουθήσει τὸν Οἰκ. Πατριάρχη στὴν ἀναγνώριση τοῦ Ἐπιφανίου. Γνωρίζει ὅτι τὸ Φανάρι πιστεύει ὅτι εἶναι πρὸς ὄφελός του νὰ ταυτίζεται μὲ τὰ γεωπολιτικὰ συμφέροντα τοῦ Βατικανοῦ, τῶν ΗΠΑ καὶ τῆς ΕΕ καὶ ὅτι αὐτὴ ἡ λογικὴ δὲν ἰσχύει γιὰ τὴν Κύπρο.

 Ὁ κ. Χρυσόστομος γνωρίζει ἐπίσης πολὺ καλὰ ὅτι γιὰ τὸ ἐθνικὸ θέμα ἡ Κυπριακὴ Δημοκρατία ὀφείλει νὰ διατηρεῖ ἰσορροπίες καὶ νὰ ἔχει καλὲς σχέσεις μὲ τὴ Δύση καὶ μὲ τὴ Ρωσία. Γνωρίζει ἀκόμη πὼς ἂν ἡ Κυπριακὴ Δημοκρατία παραμένει ἀνεξάρτητο κράτος καὶ μέλος ἰσότιμο τῆς ΕΕ ὀφείλεται καὶ στὴ Ρωσία. Τὸ 2004 ὁ σημερινὸς Ἀρχιεπίσκοπος, ὡς Μητροπολίτης Πάφου, ἦταν προεδρεύων τῆς Συνόδου τῆς Ἐκκλησίας τῆς Κύπρου, λόγῳ τῆς ἀσθενείας τοῦ Ἀρχιεπισκόπου. Τότε μὲ μήνυμά του πρὸς τὸν Πατριάρχη Μόσχας Ἀλέξιο, τὸν παρακαλοῦσε νὰ ζητήσει ἀπὸ τὸν Πρόεδρο Πούτιν, ἡ χώρα του νὰ ἀσκήσει βέτο στὸν ΟΗΕ καὶ νὰ μὴν περάσει ὡς ἀπόφαση τοῦ Ὀργανισμοῦ τὸ σχέδιο Ἀνάν, ποὺ προωθοῦσαν οἱ Δυτικὲς Μεγάλες Δυνάμεις. Πράγματι ἡ Ρωσία πρόβαλε τότε βέτο. Ὅταν ὁ ἀείμνηστος Πρόεδρος τῆς Κύπρου Τάσσος Παπαδόπουλος μετέβη στὴ Μόσχα γιὰ νὰ παραλάβει βραβεῖο, ποὺ τοῦ ἀπονεμήθηκε, εὐχαρίστησε τὸν Πρόεδρο τῆς Ρωσίας γιὰ τὴ στάση ποὺ κράτησε στὸν ΟΗΕ καὶ γενικότερα ἔναντι του σχεδίου Ἀνὰν καὶ ἐκεῖνος τοῦ ἀπάντησε: «Ἀκούσαμε τὴν Ἐκκλησία μας, ποὺ ἄκουσε καὶ ἐτάχθη μὲ τὸ μέρος τῆς Ἐκκλησίας σας».

Στὸ ἐθνικὸ θέμα ἀπαιτοῦνται λεπτὲς ἰσορροπίες καὶ προσοχὴ ἰδιαίτερη, γιὰ νὰ μὴν προκληθεῖ ζημία. Ἡ ἐνέργεια τῆς 24ης Ὀκτωβρίου 2020 τοῦ Ἀρχιεπισκόπου Κύπρου προβληματίζει ἔντονα ὅλους ὅσοι βλέπουν τὴν σὲ βάρος τῆς Κυπριακῆς Δημοκρατίας ἐπιθετικότητα τῆς Τουρκίας καὶ θέλουν νὰ ὑπάρχει ὑποστήριξη πρὸς Αὐτὴν ὅλων τῶν Κρατῶν, ἀνεξάρτητα ἀπὸ τὶς μεταξύ τους διαφορές.-