«Δώστε στα παιδιά σας αρχές γιατί το σημερινό σχολείο αδυνατεί. Δώστε τους Χριστό και πατρίδα»

Τρισεύγενη Καπράνου

Τι χρειάζονται τα παιδιά σήμερα; «Δώστε στα παιδιά σας αρχές γιατί το σημερινό σχολείο αδυνατεί. Δώστε τους Χριστό και πατρίδα». Μια προτροπή στην ομιλία ενός μητροπολίτη. Και σκέφτομαι τώρα σαν εκπαιδευτικός..

Παλιά μας έλεγαν οι γονείς μας και οι παππούδες μας:

«Μάθε παιδί μου γράμματα, για να γίνεις καλός άνθρωπος». Και μαθαίναμε. Γιατί στους γονείς μας χρωστούσαμε το ζην και στους δασκάλους μας το ευ ζην. Το θυμήθηκα κι αυτό και γύρισα πάλι χρόνια πίσω. Οι δάσκαλοι πάλευαν κάτω από μύριες δυσκολίες όχι να γίνουν πλούσιοι, αλλά να πλουτίσουν εμάς σε σοφία, γνώση και αξίες!

Δε θα ξεχάσω τον συντοπίτη δάσκαλο, τον Βασίλη Μπουρνάκη, που άκουγε τις θλιμμένες φωνές των παιδιών... «Τα κεραμίδια στάζουν δάσκαλε. Η βροχή μπαίνει μέσα, κρυώνουμε». Στην προσπάθειά του να ανέβει στη στέγη να τα φτιάξει γλιστρά και σκοτώνεται... Και η γυναίκα του, η κυρία Ματίνα, δασκάλα κι αυτή στο δημοτικό μας έλεγε... «Ο δάσκαλος πρέπει να θυσιάζεται για τους μαθητές. Να έχετε Χριστό και αξίες πάντα».

Αυτά τα λόγια άφησαν αποτύπωμα στην ψυχή μας. Είχαμε καλύτερη παιδεία. Μια παιδεία που συνδύαζε τη γνώση η οποία όμως εξισώνονταν με την καλλιέργεια του χαρακτήρα. Με τη διάπλαση της προσωπικότητας. Με την ψυχική καλλιέργεια.

Και σήμερα; Σήμερα που έχουμε όλα τα μέσα στη διάθεσή μας, ποιο είναι τελικά το ζητούμενο;

Μάλλον η γνώση κάποιου αντικειμένου. Η εξειδίκευση. Αυτά που θα κάνουν το παιδί μορφωμένο, επιστήμονα, αντάξιο των προσδοκιών των γονιών. Αυτό μετρά. Ένα σύστημα που καλλιεργεί την παπαγαλία και όχι την κριτική σκέψη. Ένα σύστημα που δίνει έτοιμες γνώσεις, άκοπα, με τόσα βοηθήματα, με την παραπαιδεία και στο τέλος τι; Δε λέω. Και η κατάρτιση είναι καλή και η επιστημοσύνη. Αλλά η σημερινή εκπαίδευση βάζει τον μαθητή σε ένα τρυπάκι. Να είναι άριστος, να μπει στο πανεπιστήμιο, να κάνει και μεταπτυχιακά, και εράσμους και όλα αυτά τα καλά και τα άγια, για να πετύχει μια καλύτερη θέση εργασίας, περισσότερα χρήματα και υλικά αγαθά. Καλό αλλά όχι αρκετό. Γιατί η εκπαίδευση εστιάζει στον πλουτισμό της τσέπης, και όχι της ψυχής και του πνεύματος. Είναι αποκαρδιωτικό να βλέπουμε μορφωμένους και επιστήμονες να διακατέχονται από ένα πνεύμα αλαζονείας, κολακείας, διαφθοράς, μικροπρέπειας, επίδειξης και συναλλαγών προκειμένου να προβληθούν.

Για ποια μόρφωση μιλάμε; Για ποια πνευματική, ηθική, πολιτισμική ανέλιξη του ανθρώπου;

Πού είναι εκείνοι οι φωτισμένοι δάσκαλοι να δώσουν αρχές και αξίες; Δεν τα ισοπεδώνω όλα. Υπάρχουν και σήμερα άξιοι δάσκαλοι. Δεν ξέρω όμως αν καταπίνονται από το σύστημα. Υπάρχουν και σήμερα δάσκαλοι πνευματικοί και σωστοί που προσπαθούν να προσφέρουν πολλά. Αυτή είναι η σωστή εκπαίδευση. Αυτή που δίνει γνώσεις, αλλά παράλληλα διαπλάθει ανθρώπους. Καλή η μόρφωση αλλά να μη γίνει παραμόρφωση. Και καλή είναι η μόρφωση όταν αξιοποιείται για το καλό του συνόλου. Διότι λιγότερο επικίνδυνος είναι ένας αγράμματος κακός, από έναν μορφωμένο κακό... Και σαν δάσκαλοι κι εμείς ας αφουγκραστούμε λίγο..

Τα παιδιά θέλουν να ακούσουν κάτι άλλο από τα τετριμμένα. Διψά η ψυχή τους. Ας τα ακούσουμε. Μπορεί να μη μας πουν ότι «τα κεραμίδια στάζουν» μας λένε όμως και το γράφουν και στα θρανία, «βαριέμαι»… Και ξέρετε τι σημαίνει αυτό; Έχουν πλήξη. Θέλουν σίγουρα κάτι άλλο που θα γεμίσει την ψυχή τους.

Ας προσπαθήσουμε...

ΠΗΓΗ toromaiiko