Μέ ἀφορμή τήν ἑορτή τῆς Παναγίας τῆς «Παραμυθίας»... (Α΄ ΜΕΡΟΣ)

Ἡ «Παραμυθία» στό ὄρος Πάϊκο

Συμπληρώθηκαν φέτος εἴκοσι ἕξι (26) χρόνια ἀπό τήν ἀλησμόνητη ἐ­­κεί­­­νη ἡμέρα (18 Ἰουνίου 1995), κατά τήν ὁποία ἀ­­κρι­βές ἀντίγραφο τῆς ἱερῆς καί θαυμαστῆς εἰκόνας τῆς Παναγίας, τῆς ἐπονομαζομένης «Παραμυθίας», ἦρθε στή Μονή μας καί ἐγκαταστάθηκε ἔκτοτε, ὡς οἰκοδέσποινα, σέ περίοπτη θέση τοῦ κεντρικοῦ ναοῦ.

Ἡ ἔλευση τῆς «Παραμυθίας» ἦταν μιά μεγάλη εὐλογία γιά τό ὄρος Πάϊκο, ἕνα ἐξαίσιο θεομητορικό δῶρο ἄρρητης εὐωδίας. Ἀπό τό «Περιβόλι» της, τό Ἅγιον Ὄρος, ἀντίγραφο τῆς εἰκόνας αὐτῆς ἦρθε σ’ ἕνα ἄλλο ὄρος πού ἁγιάζεται καθημερινά ἀπό τίς προσευχές τῶν μοναστῶν καί οἰκητόρων του. Ἦρθε στόν τόπο αὐτό γιά νά μεταδίδει ἀδιαλείπτως τό ἀθωνικό ἀκριβό ἄρωμά της στίς ψυχές τῶν ἀνθρώπων. Ἦρθε γιά νά ἁγιάζει μέ τήν θεομητορική της χάρη καί νά παραμυθεῖ μέ τήν θέρμη τῆς παρουσίας της τούς ἐδῶ ἀσκουμένους μοναχούς καί τούς ἐν τῷ κόσμῳ εὑρισκόμενους πιστούς. 

Κάποτε, σέ παλαιότερα χρόνια, καί τό ὄρος αὐτό ἦταν «κατοικία», ἀποτελοῦσε κλῆρο τῆς Μητέρας τοῦ Θεοῦ. Κατά μιά ἐπικρατοῦσα ἀντίληψη, ἡ ὀνομασία «Πάϊκο» ἕλκει τήν προέλευσή της ἀπό τή λέξη «Παναγία».

Ἀπό ἕνα ἁγιορείτικο μοναστήρι μέ πλούσια ἱστορία καί πνευματική παράδοση, τήν Ἱερά Μεγίστη Μονή Βατοπαιδίου, στό ὁποῖο βρίσκονται καί οἱ περισσότερες θαυματουργές εἰκόνες τῆς Ὑπεραγίας Θεοτόκου, ἡ εἰκόνα αὐτή ἦρθε καί ἐνθρονίστηκε μόνιμα ἐδῶ. Ὁ σεβαστός καί ἀγαπητός Καθηγούμενος τῆς σεβασμίας αὐτῆς μονῆς, Πανοσιολογιώτατος ἀρχιμανδρίτης Ἐφραίμ, ἔχοντας ὁ ἴδιος πολλή ἀγάπη στήν Κυρία Θεοτόκο ἀνταποκρίθηκε στά εὐλαβικά αἰσθήματα τῆς καρδιᾶς μας. Προέκρινε καί πρότεινε νά ἐγκατασταθεῖ στόν τόπο αὐτό τῆς μετανοίας καί προσευχῆς μας πιστό ἀντίγραφο τῆς θαυματουργῆς εἰκόνας τῆς Παναγίας τῆς «Παραμυθίας». Ἀπό τότε, μέ τήν χάρη τῆς Θεομή­το­­ρος παραμυθεῖται ὁ τό­πος αὐτός καί ἁγιάζον­ται ἀκατάπαυστα οἱ μο­­ναχοί καί οἱ εὐλαβεῖς προ­σκυνητές. 

Μέ ἀνεκλάλητη πνευ­­­­­­ματική συγκίνηση καί χαρά, τό ἀπόγευμα τῆς 18ης Ἰουνίου τοῦ 1995 προϋπαντήσαμε, σύσσωμη ἡ ἀδελφότητα τῆς Μονῆς μας, τήν Θεομήτορα. Μαζί μ’ ἐμᾶς καί χιλιάδες πιστοί. Μέ θεῖο πόθο καί προσδοκία ὑποδεχθήκαμε τήν Παναγία, τήν Μητέρα τῆς ζωῆς, πού μᾶς σώζει ἀπό τίς συμφορές τοῦ βίου τούτου. Τήν ὑποδεχθήκαμε καί τήν θρονιάσαμε πρῶτα μέσα στίς καρδιές μας, καί ὕστερα στόν ναό της. Ἀπό τήν ἡμέρα ἐκείνη, μιά σειρά θαυμάτων κάνουν ὁλοένα καί πιό αἰσθητή τήν παρουσία της στήν ζωή τοῦ τόπου αὐτοῦ...

Μέ συγκίνηση θυμοῦνται ὅλοι τήν ἡμέρα κατά τήν ὁποία ἔγινε ἡ ὑποδοχή τῆς Θεοτόκου. Δέν σβήνονται εὔκολα ἀπό τή μνήμη οἱ συνθῆκες κάτω ἀπό τίς ὁποῖες πραγματοποιήθηκε ἡ ἐδῶ ἔλευσή της. Τό στρατιωτικό ὄχημα, πού τιμητικά μετέφερε τήν θεομητορική εἰκόνα, εἶχε φθάσει μαζί μέ τούς ἀντιπροσώπους τῆς Ἱερᾶς Μονῆς Βατοπαιδίου μπροστά στήν εἴσοδο τοῦ μοναστηριοῦ. Τό μέγεθος τῆς εἰκόνας δημιούργησε ρίγη ἀγαλλιάσεως στό συγκεντρωμένο πλῆθος, πού μέ ἔκδηλη ἀδημονία ἀνέμενε τήν ἄφιξή της. Ὅλοι ἔστρεφαν τά μάτια γιά νά δοῦν τήν Παναγία, τήν φιλόστοργη μητέρα. Ἀναπέμφθηκε πρῶτα δέηση πρός τήν ἄχραντη Μητέρα τοῦ Θεοῦ. Καί στή συνέχεια ἡ ἀνθρώπινη λαοθάλασσα ξεκίνησε μέ κατεύθυνση τόν ναό, μέ τήν Βασίλισσα τοῦ Οὐρανοῦ νά μεταφέρεται λιτανευτικῶς, προπορευόμενη καί καλυπτόμενη ἀπό τήν μεγάλη κόκκινη ὀμπρέλα της, τήν «οὐρανία». Καί  τότε ξαφνικά ἄνοιξαν στήν κυριολεξία οἱ οὐρανοί! Θαρρεῖς, γιά νά προϋπαντήσουν μαζί μέ τούς πιστούς τήν «Παντάνασσα», τήν Βασίλισσα τοῦ οὐρανοῦ καί τῆς γῆς, νά ἑορτάσουν μαζί τους τήν ἔλευσή της! Ἡ καταρρακτώδης βροχή πού ἄρχισε νά πέφτει –βροχή σφοδρή καί ἐπίμονη ἐν μέσῳ θέρους– ἐκδήλωνε, θά ἔλεγε κανείς, τήν εὐαρέσκεια τοῦ οὐρανοῦ γιά τήν ἐπάνοδό της στό ὄρος Πάϊκο, τό δικό της μικρό ὄρος πού κάποτε ἐπόπτευε καί εὐλογοῦσε. Ὕστερα ἀπό πέντε αἰῶνες ἀπουσίας ἡ Παναγία ἐπέστρεφε στά δικά της γνωστά μέρη. 

«Ὡς δρόσος Ἀερμών ἡ καταβαίνουσα ἐπί τά ὄρη» καί «ὡσεί πόκος στάζουσα ἐπί τήν γῆν» ἦταν ἡ βροχή αὐτή! Μέσα σέ λίγα λεπτά ρυάκια σχηματίστηκαν ἀπό τό πολύ νερό πού ἔγιναν σάν ποτάμι. Τά πάντα γύρω γέμισαν βροχή, οὐράνια δροσιά! Δέν σταμάτησε ὅμως ἡ πομπή. Συνεχίστηκε ἡ πορεία, ἐνῶ ὁ λαός μέ μάτια δακρυσμένα ἀπό τή συγκίνηση ἱκέτευε διαρκῶς τήν Θεοτόκο. Μπερδεμένες μέ τά δάκρυα πού ἔτρεχαν ἀπό τά πρόσωπα, οἱ σταγόνες τῆς βροχῆς κυλοῦσαν κάτω στό χῶμα σμίγοντας μέ τή βρεγμένη γῆ. Λουσμένοι μέ τίς ἁγιαστικές δροσοστάλες τοῦ οὐρανοῦ, φθάσαμε ἔτσι «βαπτισμένοι» στόν ναό. Στήν πραγματικότητα κανείς δέν ἔνοιωσε ὅτι εἶχε βραχεῖ! Τότε ἀπότομα σταμάτησε –ὅπως τό ἴδιο ξαφνικά ξεκίνησε– καί ἡ οὐρανόσταλτη νεροποντή!

Μέ ἕνα τέτοιο «σημεῖο» θέλησε ὁ οὐρανός νά χαιρετήσει τήν ἄφιξη τῆς «Πλατυτέρας τῶν Οὐρανῶν» στό ὄρος Πάϊκο! 

Καί ἐνθρονίστηκε ἡ Βασίλισσα τῶν Ἀγγέλων καί τῶν ἀνθρώπων στό ὄμορφο προσκυνητάρι της. Καί θρονιάζεται ἀπό τότε μόνιμα καί μέσα στίς καρδιές ὅλων ἐκείνων πού τήν ἀντικρίζουν ἔστω καί γιά μία φορά. Ἡ θέα τῆς γλυκιᾶς ἔκφρασης τοῦ προσώπου τῆς Παναγίας παρηγορεῖ ἀληθινά τήν ψυχή τοῦ ἀνθρώπου, τήν παραμυθεῖ ἀδιαλείπτως. Γίνεται καθημερινά «τοῦ κόσμου καταφύγιον», «τῶν χειμαζομένων ἡ γαλήνη», τῶν «θλιβομένων χαρά καί ἀντίληψις», «πρεσβεία θερμή», «ἐλέους πηγή», «προστασία καί σκέπη τῶν πιστῶν»...

 Ἡ παράδοση γιά τό παλαιό Μοναστήρι

Στό Πεντάλοφο τοῦ ὄρους Πάϊκου ἤρθαμε τό ἔτος 1981. Μαζί μέ τήν ἱστορία τοῦ χωριοῦ γίναμε παράλληλα γνῶστες τῆς παράδοσης ἀναφορικά μέ τό ἀνδρικό μοναστήρι τῆς Ἁγίας Παρασκευῆς, πού ἦταν κάποτε κτισμένο λίγο ἔξω ἀπ’ αὐτό. Ἡ ἀνάμνηση γιά τήν ὕπαρξη καί παρουσία του παραμένει ἀκόμη ζωηρά ἔντονη στή μνήμη τῶν κατοίκων τῆς  περιοχῆς. 

Κατά τά χρόνια τῆς τουρκικῆς κυριαρχίας στόν ἑλλαδικό χῶρο –μέσα τοῦ 15ου αἰώνα– τό Πεντάλοφο ἦταν τό σημαντικότερο χωριό τῆς εὐρύτερης περιοχῆς, κατεῖχε τήν πρωτεύουσα θέση. Ἐδῶ διέμενε τότε, ἔχοντας τήν κατοικία του, καί ὁ Τοῦρκος μπέης. Τό μοναστήρι τῆς Ἁγίας Παρασκευῆς ἦταν Μετόχι τῆς Ἱερᾶς Μονῆς Ἰβήρων τοῦ Ἁγίου Ὄρους, ἀποτελοῦσε δηλαδή ἐξάρτημά της. Σ’ αὐτό ὑπῆρχε ἱερή καί θαυματουργή εἰκόνα τῆς Παναγίας, ἡ  ἐφέστια εἰκόνα τῆς Μονῆς.

Ὥσπου μιά ἡμέρα, κάποιοι κάτοικοι τῆς περιοχῆς στήν προσπάθειά τους προφανῶς νά κερδίσουν τήν εὔνοια τῶν Τούρκων, συκοφάντησαν τούς μοναχούς. Οἱ Τοῦρκοι ἀποφάσισαν τότε νά τούς σφάξουν. Δέν πρόλαβαν ὅμως οἱ ἄπιστοι νά διαπράξουν τό φοβερό ἀνοσιούργημα πού ἔβαλαν στό μυαλό τους. Κάποιος εὐλαβής κάτοικος τοῦ χωριοῦ εἰδοποίησε κρυφά τούς μοναχούς, προτρέποντάς τους νά φύγουν τό γρηγορότερο γιά νά σωθοῦν. Πράγματι, ἐκεῖνοι ἔφυγαν κρυφά ἀπό τήν πίσω πόρτα τῆς Μονῆς καί κατευθύνθηκαν σέ μιά ρεματιά ἡ ὁποία περνοῦσε παράπλευρα ἀπό τήν ἐκκλησία τοῦ χωριοῦ. Τούς ἀντιλήφθηκαν ὅμως οἱ Τοῦρκοι καί ἄρχισαν νά τούς κυνηγοῦν γιά νά τούς πιάσουν. Ἄρχισε τότε μιά δραματική καταδίωξη. Ὅταν ὁ κίνδυνος γιά νά πέσουν στά χέρια τῶν ἐξαγριωμένων Τούρκων ἄρχισε νά γίνεται περισσότερο ἀπό ὁρατός, οἱ μοναχοί ἐναπόθεσαν ὅλες τίς ἐλπίδες τους στήν Παναγία. Ἡ ἀγωνία τους ἔγινε ἀφορμή θερμῆς προσευχῆς σέ ἐκείνην, διά πρεσβειῶν τῆς ὁποίας τελοῦνται τά θαύματα ἀπό τόν Θεό. Σέ κάποιο σημεῖο τῆς ρεματιᾶς σταμάτησαν λαχανιασμένοι τό τρέξιμο. Οἱ Τοῦρκοι εἶχαν πλησιάσει ἤδη πολύ κοντά τους. Δέν ὑπῆρχε καμμιά περίπτωση διαφυγῆς, δέν ὑπῆρχε πλέον περίπτωση σωτηρίας γι’ αὐτούς...

Ἕνας ἀπό τούς μοναχούς σήκωσε τά χέρια πρός τόν οὐρανό καί φώναξε δυνατά: «Παναγία μου, καλύτερα νά ἀνοίξει ἡ γῆ νά μᾶς καταπιεῖ, παρά νά πέσουμε στά χέρια τῶν Τούρκων!!». Καί πράγματι, δέν πρόλαβε καλά-καλά νά ἀποσώσει τά λόγια του καί ἡ γῆ κάτω ἀπό τά πόδια τους ἄνοιξε ἀπότομα μπροστά στά ἔκπληκτα μάτια τῶν Τούρκων! Στό σημεῖο ἐκεῖνο ἀνέβλυσαν στή συνέχεια τρεῖς πηγές. Τό νερό τους τρέχει ἀκόμη μέχρι σήμερα, γιά νά ὑπενθυμίζει τό θαῦμα πού ἔγινε τότε. Ὅσοι γνωρίζουν τήν παράδοση αὐτή, στήν ἀναφορά τους κάνουν λόγο γιά «τό νερό τῶν καλογήρων».

Στή συνέχεια οἱ Τοῦρκοι ἄρχισαν νά μιλοῦν μέ ἔκδηλη ἀπορία καί ἔκπληξη, μά συνάμα καί μέ κάποιο φόβο γιά τό θαυμαστό αὐτό γεγονός, τοῦ ὁποίου ὑπῆρξαν οἱ ἴδιοι αὐτόπτες μάρτυρες. Ἀπό στόμα σέ στόμα τό περιστατικό αὐτό διεσώθη καί ἔφθασε μέχρι τίς ἡμέρες μας.

Μετά τήν ἐρήμωση τῆς Μονῆς ἡ εἰκόνα τῆς Παναγίας  χάθηκε. Ἡ παράδοση ἀναφέρει ὅτι κάποιος τσοπάνος τήν ἀνακάλυψε μέσα σ’ ἕναν θάμνο, πέντε περίπου χιλιόμετρα πιό κάτω ἀπό τό χωριό. Ἡ εἰκόνα τοποθετήθηκε ξανά στή θέση της. Ὅμως καί πάλι ἐξαφανίστηκε κατά τρόπο ἀνεξήγητο. Τήν ξαναβρῆκαν στό ἴδιο ἀρχικό σημεῖ­ο καί τήν ἐ­­πα­­νέφεραν στό μο­ναστήρι. Τό θαῦ­μα αὐτό –γι­α­­τί πράγματι ἐ­­πρό­­κειτο γιά θαῦμα– ἐπανα­λή­φθηκε γιά τρί­­τη φορά. Ὁ τό­­πος ἐκεῖνος (ἡ ση­­μερινή Γου­μένισ­σα) ἦ­­ταν τό­­τε ἀκατοίκητος, κατάφυτος ἀπό πυκνό δά­­σος. Ἡ Ἱερά Μο­νή τῶν Ἰβήρων τοῦ Ἁγίου Ὄρους οἰ­­κοδόμησε ναό στό σημεῖο ἐκεῖνο πρός τιμήν τῆς Παναγίας, γιά νά ἐνθρονιστεῖ ἡ θαυματουργή ἱερή εἰκόνα της. Μέ τήν ἀρωγή καί τή βοήθεια τῆς Μονῆς τῶν Ἰβήρων, τό Μετόχι της αὐτό, ἐκτός ἀπό τόπος προσευχῆς καί λατρείας, ἔγινε μέ τή πάροδο τοῦ χρόνου ἐθνικό καί πνευματικό κέντρο ὅλης τῆς περιοχῆς.

Ἀπό τό παλαιό μοναστήρι τῆς Ἁγίας Παρασκευῆς στό χωριό Πεντάλοφο, σήμερα δέν σώζεται πιά τίποτα. Μέ τό πέρασμα τοῦ χρόνου ἐρήμωσε καί καταστράφηκε. Μόνο λίγες σκόρπιες πέτρες καί κάποιες αἰωνόβιες βελανιδιές μαρτυροῦν ἀκόμη τήν ὕπαρξή του. Ἕνα μικρό ξωκκλήσι, πού τιμᾶται σήμερα στό ὄνομα τῆς Ἁγίας Παρασκευῆς, ὑπάρχει ἀνηγερμένο ἀπό τά μέσα τῆς δεκαετίας τοῦ ’70 στόν χῶρο αὐτό, γιά νά θυμίζει κάτι ἀπό τό παρελθόν τῆς παλαιᾶς Μονῆς...

Τήν προφορική αὐτή παράδοση πού ἀναφέρεται στήν ὕπαρξη –κατά τά χρόνια τῆς Τουρκοκρατίας– τοῦ μοναστηριοῦ καθώς καί τῶν γεγονότων πού διαδραματίστηκαν τότε καί εἶχαν σχέση μέ αὐτό, μᾶς τά διηγήθηκαν κάποιοι κάτοικοι τοῦ χωριοῦ, ὅταν πρωτοήρθαμε, τό ἔτος 1981, στήν περιοχή.

Μέ χαρακτηριστική ἐπιμονή μάλιστα μᾶς προέτρεπαν νά πᾶμε στή Μονή τῶν Ἰβήρων καί νά βροῦμε τά σχετικά ἔγγραφα πού ἀναφέρονταν στό μοναστήρι τῆς Ἁγίας Παρασκευῆς. «Ἐκεῖ ὑπάρχει καί ὁ ἀφορισμός καί ἡ κατάρα πού ἔκαναν γιά τό χωριό μας, γι’ αὐτό πού ἔγινε τότε, ἔλεγαν μέ πόνο ψυχῆς. Πηγαίνετε νά βρεῖτε αὐτά τά χαρτιά! Καί πέστε στούς μοναχούς νά διαβάσουν κάτι γιά νά φύγει ἀπό τό χωριό μας ἡ κατάρα αὐτή, πού μέχρι σήμερα μᾶς κυνηγᾶ, καί νά ἔλθει ξανά ἡ εὐλογία τῆς Παναγίας...». 

(συνεχίζεται)