Τα μηνύματα του 1821 και τα σύγχρονα εθνικά θέματα

 Κωνσταντίνος Χολέβας - Πολιτικός Επιστήμων

Πώς επιβίωσε το Έθνος μας μετά από αιώνες Τουρκοκρατίας; Οι απαντήσεις περιέχουν χρήσιμα μηνύματα για τον χειρισμό των συγχρόνων εθνικών θεμάτων του Ελληνισμού.

1) Η Ορθόδοξη Εκκλησία  διαφύλαξε την Πίστη, την εθνική συνείδηση και καλλιέργησε αγωνιστικό πνεύμα. Επί Τουρκοκρατίας όποιος χανόταν για την Ορθοδοξία χανόταν και για τον Ελληνισμό. Οι εξισλαμισμένοι τούρκευαν και μετετρέποντο σε διώκτες του Έθνους μας. Η Εκκλησία με τους ιεροκήρυκες, τα μοναστήρια- σχολεία και κυρίως με τους Νεομάρτυρες διέσωσε τη σπίθα που άναψε τη φλόγα της Ελευθερίας.

2) Υπήρχε πίστη στη διαχρονική συνέχεια του Ελληνισμού. Λόγιοι και κληρικοί, αγωνιστές και απλός λαός, όλοι είχαν την συνείδηση ότι πρέπει να ελευθερωθούν, διότι είναι απόγονοι των Αρχαίων Ελλήνων και της Ελληνορθόδοξης Βυζαντινής Αυτοκρατορίας. Ο Κολοκοτρώνης δηλώνει στον Άγγλο Χάμιλτον ότι συνεχίζει τον αγώνα του Κωνσταντίνου Παλαιολόγου. Ο Στρατηγός Μακρυγιάννης απαγορεύει στους στρατιώτες του να πουλήσουν αρχαία αγάλματα λέγοντας: «Γι’ αυτά πολεμήσαμε».

3) Η Μεγάλη Ιδέα ήταν το όραμα και η πηγή ελπίδας. Τίποτε σημαντικό δεν επιτυγχάνεται χωρίς όραμα. Ο Ελληνισμός ουδέποτε εγκατέλειψε την ελπίδα για απελευθέρωση όλων των εδαφών που τού ανήκαν επί Βυζαντίου/Ρωμανίας. Σήμερα μία από τις αιτίες της πολύπλευρης κρίσης είναι το γεγονός ότι ως Έλληνες δεν έχουμε βρει μία νέα Μεγάλη Ιδέα για να μας συναρπάσει και να μας ανυψώσει πνευματικά.

4) Μας κράτησε όρθιους αγάπη των Ελλήνων για τα γράμματα. Άλλοτε σε Κρυφά Σχολειά και άλλοτε –κυρίως μετά το 1650- σε φανερά εκπαιδευτήρια, οι υπόδουλοι μάθαιναν γράμματα με βασικά εγχειρίδια το Ψαλτήρι, την Οκτώηχο και το Ευαγγέλιο. Στα ανώτερα μαθήματα εδιδάσκοντο  οι Αρχαίοι Έλληνες συγγραφείς και κείμενα του Αγίου Ιωάννου Χρυσοστόμου.

5) Μας βοήθησε πολύ η ικανότητα των Ελλήνων στο εμπόριο και στη ναυτιλία. Έμποροι από την υπόδουλη Ελλάδα έφευγαν για τη Δυτική και Ανατολική Ευρώπη, συγκέντρωναν χρήματα και επέστρεφαν για να ανοικοδομήσουν εκκλησίες και σχολεία. Το ναυτικό των νησιών και των παραλίων πόλεων ξεκίνησε ως εμπορικό, αλλά το 1821 μετετράπη σε πολεμικό.

6) Το κοινοτικό σύστημα υπήρξε αυτοφυής δημοκρατικός θεσμός και  ένδειξη αλληλεγγύης προς τους πάσχοντες. Των Ελλήνων οι κοινότητες ήταν η προέκταση της ενορίας, εξέλεγαν τους δημογέροντες, φρόντιζαν για την παιδεία και βοηθούσαν τις χήρες και τα ορφανά.

7) Ουδέποτε ξεριζώθηκε το αντιστασιακό πνεύμα του Ελληνισμού. Δεκάδες εξεγέρσεις οργανώθηκαν πριν από το 1821.

Με πυξίδα αλάνθαστη τα διδάγματα αυτά ο Ελληνισμός  πρέπει σήμερα να επιδείξει πνεύμα αντίστασης και όχι υποταγής απέναντι στην τουρκική προκλητικότητα, η οποία εκφράζεται με τον Νέο Οθωμανισμό του Ερντογάν. Δυστυχώς μία μειοψηφία επιχειρεί την ανθεώρηση της Ιστορίας  με πρόθεση να εξωραϊσθεί η Οθωμανική τυραννία και να ξεχαστούν οι σφαγές των Νεοτούρκων κατά του Ελληνισμού της Μικράς Ασίας και του Πόντου. Το πνεύμα των αναθεωρητών είναι: Αφού οι Οθωμανοί Τούρκοι ήσαν «καλοί» άρα και τώρα είναι καλοί γείτονες και δικαιούνται μερίδιο από το Αιγαίο, την Κύπρο, ίσως και συνδιοίκηση στη Θράκη. Πρόκειται για απαράδεκτη νοοτροπία, η οποία αλλοιώνει το παρελθόν σκοπίμως.

Η Κύπρος μας ήταν και είναι πάντα άρρηκτα δεμένη με τη μοίρα του υπόλοιπου Ελληνισμού. Το 1821 ο Αρχιεπίσκοπος Κυπριανός και 400 κληρικοί και πρόκριτοι λαϊκοί εκτελέσθηκαν από τους Οθωμανούς λόγω υποψιών για τη συμμετοχή τους στην Πανελλήνια Επανάσταση. Το μήνυμα του Κυπριανού φτάνει μέχρι και σήμερα δυνατό και σαφές: Η Κύπρος πρέπει να απαλλαγεί από την κατοχή του Αττίλα και να παραμείνει προσανατολισμένη στις παραδόσεις της Ορθοδοξίας και του Ελληνισμού.

Η Μακεδονία πλήρωσε βαρύτατο φόρο αίματος στην πανεθνική εξέγερση του 1821. Ο Εμμανουήλ Παππάς ξεσήκωσε την Χαλκιδική και το Άγιον Όρος και ο Καρατάσος, ο Ζαφειράκης και ο Γάτσος την Έδεσσα και την Ημαθία. Ο ισχυρός τουρκικός στρατός του Αμπού Λουμπούτ  κατέπνιξε στο αίμα την επανάσταση των Ελλήνων Μακεδόνων. Οι Νεομάρτυρες της Νάουσας του 1822 βροντοφωνάζουν ότι η Μακεδονία είναι Ελληνική και ότι δεν πρέπει να δεχθούμε αλλαγές στα σχολικά βιβλία μας περικόπτοντας τους Αγίους Κύριλλο και Μεθόδιο και τον Παύλο Μελά. Είναι ανάγκη να βρούμε έναν νόμιμο τρόπο να απαγκιστρωθούμε από τη Συμφωνία των Πρεσπών.

Η Ήπειρος ήταν ενιαία και είχε πλειοψηφία ελληνικού πληθυσμού κατά τη διάρκεια της Τουρκοκρατίας. Τα σύνορα του 1913 χώρισαν τη Βόρειο Ήπειρο και την παρεχώρησαν στην Αλβανία, αν και την είχε απελευθερώσει ο Ελληνικός Στρατός, όπως και το 1940. Όμως η παρακαταθήκη του Πατροκοσμά, που απαγχονίσθηκε στο Κολοκόντασι, και η πνευματική και εκδοτική προσφορά της Μοσχόπολης μάς υποχρεώνουν να μην λησμονούμε και σήμερα τα δικαιώματα των Βορειοηπειρωτών.

Η Θράκη  έδωσε στον αγώνα τον Άγιο και Εθνομάρτυρα Κύριλλο ΣΤ΄, Πατριάρχη Κωνσταντινουπόλεως, και ΄τους θαλασσόλυκους Αντώνη και Δόμνα Βισβίζη. Ας μην επιτρέψουμε σήμερα το μακρύ χέρι του τουρκικού επεκτατισμού να αναστατώσει την ειρηνική συμβίωση Χριστιανών και Μουσουλμάνων.

Τα νησιά του Αιγαίου χάρισαν στην Επανάσταση γενναίους ναυτικούς και μπουρλοτιέρηδες, αλλά υπέστησαν   καταστροφές, όπως εκείνες της Χίου,  των Ψαρών και της Κάσου. Ας  αποτρέψουμε τις διεκδικήσεις  και τις γκρίζες ζώνες στο γαλανό Αιγαίο μας!