Ὁ φόβος καί τό φάρμακόν του

 

D. H. Stamatis, Πρωτοψάλτης Καθεδρικοῦ Ναοῦ, Μητροπόλεως Ντιτρόιτ, Μίσιγκαν, Καθηγητὴς Πανεπιστημίου, Παγκόσμιος Σύμβουλος Ποιότητος

Στοὺς τελευταίους μῆνες ὁ παγκόσμιος κόσμος ἔχει τρομακρατηθῆ, ἔχει φοβηθῆ, δὲν ξέρει τί γίνεται, ἔχει μία ἀγωνία, ἕνα ἄγχος γιὰ τὸ μέλλον του, μὲ τὸ τί θὰ γίνη μὲ τὸν κορωνοϊό. Κανένας δὲν ξέρει τί μᾶς περιμένει γιαυτὸ τὸ ζήτημα. Ἀλλὰ ξέρουμε ὅλοι – ὡς Χριστιανοὶ – τί πρέπει νὰ κάνουμε. Ναὶ ὑπάρχει φόβος. Ἴσως τὸ πρῶτο συναίσθημα ποὺ νιώθει ὁ ἄνθρωπος, σὲ κάθε δυσκολία. Μᾶς συντροφεύει ἀπὸ τὴν ἀρχὴ τῆς ζωῆς μας μέχρι τοῦ θανάτου μας. Ὁ φόβος πρόκειται γιὰ ἕνα ἀνθρώπινο συναίσθημα πολὺ οἰκεῖο, ποὺ πολλὲς φορὲς λειτουργεῖ προστατευτικὰ γιὰ ἐμᾶς ἀλλὰ καὶ καταστρεπτικά.

Ὅλοι μας, φοβόμαστε διάφορα πράγματα στὴ ζωή μας. Μερικὲς φορές, μάλιστα, πολλοὶ ἀπὸ μᾶς ἀναπτύσσουν καὶ σοβαρὲς φοβίες. Ποιὰ εἶναι ἡ αἰτία τοῦ φόβου; Οἱ ψυχολόγοι καὶ οἱ ψυχίατροι εἶναι γεμᾶτοι θεωρίες, ἂν καὶ ὅλοι τους δὲν συμφωνοῦν μεταξύ τους. Μποροῦμε λοιπὸν νὰ μιλήσουμε σοβαρὰ καὶ οὐσιαστικὰ γιὰ «φόβο,» ἐφόσον οἱ σπεσιαλίστες δὲν ἔχουν κοινὴ γνώμη; Ναί, μποροῦμε σὲ γενικὲς γραμμές, τὶς ὁποῖες μποροῦμε νὰ τὶς κατατάξουμε σὲ λίγες, ἀλλὰ συγκεκριμένες αἰτίες.

Ἡ ἀπομάκρυνση ἀπὸ τὸν Θεόν: Δυστυχῶς πολλοὶ ἀπὸ μᾶς νομίζουν ὅτι ἡ ἐλευθερία τοῦ «ἀτόμου» εἶναι ἡ πραγματικὴ ἀνεξ­αρτησία. Νομίζουμε ὅτι μᾶς δίνει τὴν ἐλευθερία νὰ κάνουμε αὐτὸ ποὺ θέλουμε, ὅταν καὶ ὅπως τὸ θέλουμε. Ἔχουμε ἀντικαταστήσει τὴν θεότητα καὶ τὴν δύναμη τοῦ Θεοῦ, διότι εἶναι ποιὸ εὔκολο νὰ πιστέψουμε στὰ λόγια τοῦ Λένιν (Vladimir Lenin), ὅταν βροντοφώναξε στὴν κομμουνιστικὴ ἐπανάσταση τὸ φημισμένο ρητό: «Ἡ θρησκεία εἶναι τὸ ὄπιο τῆς ἀνθρωπότητας.» Αὐτὸ βέβαια τὸ δανείστηκε καὶ τὸ χρησιμοποίησε κάπως διαφορετικὰ ἀπὸ τὸν Νίτσε (Frederick Nietzsche), ὁ ὁποῖος ἦταν ὁ πρῶτος ποὺ δίδασκε ὅτι «God is Dead – ὁ Θεὸς εἶναι νεκρός». Ἡ ἀπομάκρυνση ἀπὸ τὸν Θεὸν προσφέρει ψεύτικη ἐλευθερία, ἀλλὰ καὶ φόβο γιὰ τὰ ἀποτελέσματα αὐτῆς τῆς ἐλευθερίας. Αὐτὸ γίνεται, διότι, ὅταν ὁ ἄνθρωπος χάνη τὴν ὀρθὴ κατεύθυνσή του, τότε βαδίζει μὲ μία σχετικότητα σὲ ὅλα ποὺ τὸν ἀφοροῦν. Δὲν ὑπάρχουν ὁριστικοὶ κανόνες καὶ αὐτὸ ἔπειτα ἀπὸ ἕνα χρονικὸ διάστημα παρουσιάζει προβλήματα. Γιαυτό, ὁ σοφὸς βασιλιάς Σολωμὼν μᾶς λέει: «ἀρχὴ σοφίας φόβος Κυρίου, καὶ βουλὴ ἁγίων σύνεσις, τὸ δὲ γνῶναι νόμον διανοίας ἐστὶν ἀγαθῆς (Παροιμ. 9:10)».

Ἂν λοιπὸν φύγουμε ἀπὸ τὸν Θεὸν καὶ τοὺς κανόνες Του, τότε ὁ μισόκαλος μᾶς κυριεύει μὲ ψεύτικα ὁράματα καὶ διάφορους φόβους, ἂν δὲν ἔχουμε προετοιμαστεῖ γιὰ μάχη. Αὐτὸ μᾶς τὸ διαπιστώνει ὁ θεόπνευστος Παῦλος εἰς τὴν πρὸς Ἐφεσίους ἐπιστολὴ (6:10-12), γράφοντας: «Τὸ λοιπόν, ἀδελφοί μου, ἐνδυναμοῦσθε ἐν Κυρίῳ καὶ ἐν τῷ κράτει τῆς ἰσχύος αὐτοῦ. ἐνδύσασθε τὴν πανοπλίαν τοῦ Θεοῦ πρὸς τὸ δύνασθαι ὑμᾶς στῆναι πρὸς τὰς μεθοδείας τοῦ διαβόλου· ὅτι οὐκ ἔστιν ἡμῖν ἡ πάλη πρὸς αἷμα καὶ σάρκα, ἀλλὰ πρὸς τὰς ἀρχάς, πρὸς τὰς ἐξουσίας, πρὸς τοὺς κοσμοκράτορας τοῦ σκότους τοῦ αἰῶνος τούτου, πρὸς τὰ πνευματικὰ τῆς πονηρίας ἐν τοῖς ἐπουρανίοις». Μὲ ἀλλὰ λόγια ἂν δὲν προσπαθήσουμε νὰ βροῦμε γαλήνη καὶ εἰρήνη μὲ τὴν βοήθεια τοῦ Θεοῦ, θὰ ἔχουμε προβλήματα φόβου. Αὐτὸ τὸ διαπιστώνει καὶ ἡ Ἅγια Γραφὴ ἀλλὰ καὶ παρὰ πολλοὶ Πατέρες. Πῶς γίνεται αὐτό; Ὅταν δεχτοῦμε τὸν Θεὸ ὡς ὁδηγό μας μὲ δυνατὴ πίστη, ἡ δύναμή Του μᾶς φέρνει τὴν γαλήνη καὶ εἰρήνη μὲ ἀποτέλεσμα νὰ διώχνη τὸν φόβο καὶ τὶς πηγές του σὲ ὁποιαδήποτε ὑπόθεση καὶ ἂν ὑπάρχη. Εἶναι πολὺ σημαντικὸ ὅτι ὁ Θεός μας ἔχει δώσει ἀρκετὰ ὅπλα γιὰ τὴν ἄμυνα ὅλων τῶν προβλημάτων ποὺ ἔχουν νὰ κάνουν μὲ φόβο καὶ σκάνδαλα. Τὰ ὅπλα βρίσκονται εἰς τὴν ἐπιστολὴ πρὸς Ἐφεσίους (6:10 -24) τοῦ Ἀπ. Παύλου. Τὰ λόγια τοῦ θεόπνευστου Παύλου χρησιμοποιοῦνται μὲ διάφορες ἀλλαγὲς ἀπὸ τοὺς Ἁγ. Πατέρες μας, οἱ ὁποῖοι ἐπαναλαμβάνουν τὴν ἴδια ἰδέα. Δηλαδή, ἂν ἔχουμε τὰ ὅπλα μας ἕτοιμα γιὰ τὸν διάβολο, πάντοτε θὰ νικᾶμε.

Ἡ στήριξη στὸ «ἐγώ» μας: Αὐτὸ τὸ «ἐγὼ» μᾶς δίνει μία ὑπερηφάνεια καὶ ὁδηγεῖ τὸν ἄνθρωπο σὲ μία ψεύτικη ἀλαζονεία, ὅτι δῆθεν εἶναι κάτι. Αὐτὴ ἡ ὑπερηφάνεια θεραπεύεται, ὅταν ὁ ἄνθρωπος ἀγωνιστῆ νὰ ἀγαπήση τὸν Θεὸ καὶ τοὺς ἀδελφούς του, ταπεινούμενος συνεχῶς καὶ μετανοώντας γιὰ τὶς ἁμαρτίες του. Ἡ ψυχολογία μᾶς λέει βάσει τῶν θεωριῶν τοῦ Σ. Φρόυντ (S. Freud) ὅτι ἂν στηριχτοῦμε στὸ «ἐγώ» μας, θὰ καταντήσουμε νὰ γίνουμε αὐτολάτρες. Αὐτὸ βέβαια θὰ μᾶς κάνη νὰ βλέπουμε τὸν συνάνθρωπό μας ὡς ἕνα ἀνίκανο καὶ πολὺ κατώτερο ἀπὸ μᾶς. Ἡ αὐτολατρεία καὶ ὁ ναρκισσισμὸς φέρνει ἕνα φόβο στὸ ἄτομο ποὺ ἐξελίσσεται σὲ ἀγωνία καὶ ἄγχος. Ἂν καὶ ὁ φόβος εἶναι φυσικὸ συναίσθημα, πρέπει νὰ ἀναγνωρίσουμε ὅτι ὁ φόβος μπορεῖ νὰ εἶναι στιγμιαῖος ἤ νὰ δημιουργηθῆ σὲ φοβία. Πάντοτε ὅμως ὅλοι οἱ φόβοι (ἀναφέρονται) σὲ μελλοντικὰ γεγονότα. Ἐπειδή δὲν γνωρίζουμε τί θὰ φέρη τὸ μέλλον, αὐτὸ μᾶς φέρνει σὲ μεγάλη ἀμηχανία – ἀγωνία, ἄγχος – καὶ χάνουμε τὴν ἰσορροπία τοῦ ἑαυτοῦ μας. Τὸ ἀντίθετο τοῦ «ἐγὼ» εἶναι πραότητα, ὑπακοή, καὶ ταπείνωση. Αὐτὰ ἔρχονται σὲ ὅλους μας μόνο μὲ τὴν βοήθεια τοῦ Θεοῦ.

Ἡ ἔλλειψη διακρίσεως μεταξὺ «καλοῦ» καὶ «κακοῦ»: Ἡ παγκόσμια ἀνθρωπότητα ἀλλάζει κάθε μέρα ποὺ περνάει. Ἡ ἀλλαγὴ εἶναι τόσο πολὺ γρήγορη, ποὺ πολλοὶ ἀπὸ μᾶς ξαφνιαζόμασθε καὶ δὲν μποροῦμε νὰ τὴν καταλάβουμε. Οἱ ἀλλαγὲς γίνονται σὲ ἀτομικό, ὁμαδικό, ἐθνικό, καὶ διεθνὲς ἐπίπεδο. Ξεριζωμός, ἀστάθεια, κατάρρευση, κατάθλιψη, ἀνασφάλεια, τρόμος, βία… βασιλεύουν. Οἱ δυνάμεις τοῦ κακοῦ βρίσκονται σὲ σπουδαῖες θέσεις, καὶ εἶναι (ἤ γίνονται μὲ τὸ χρόνο) τὰ κλειδιὰ μέσα στὶς ἐξουσίες πολιτικῶν, ἀλλὰ καὶ θρησκευτικῶν ἀρχῶν. Ἡ ἐξουσία ἔγινε μαγνήτης γιὰ τὴν διαφθορά, σχεδὸν σὲ ὅλα τὰ ἐπίπεδα (πολιτικὰ καὶ θρησκευτικά). Ἀλλὰ καὶ ἡ διαφθορὰ γίνεται ἐξουσία. Τὸ δυσάρεστο εἶναι ὅτι ἡ ἐξουσία ἀλλὰ καὶ ἡ διαφθορὰ ἀρχίζουν στὸ σκοτάδι καὶ τελειώνουν πάντα σὲ κακὰ ἀποτελέσματα. Καὶ ἀναρωτιέται κανείς, Πῶς γίνεται αὐτό; Καὶ ἡ ἀπάντηση εἶναι ὅτι οἱ ἀρχὲς τοῦ κράτους ἤ τῆς θρησκείας μας, μᾶς ἔχουν φοβερίσει τόσο πολὺ μὲ τὸν «αὐτοεγκλωβισμό», ὥστε νὰ ἔχουμε χάσει τὸ δικό μας κέντρο δύναμης, νιώθοντας ὅτι μᾶς καθορίζουν οἱ συνθῆκες, οἱ ἄλλοι. Καὶ τότε μόνον μὲ μία καραντίνα ἐπιτρέπουμε νὰ συμβῆ τέτοιο πρᾶγμα. [Ὄντως αὐτὸ ἔχει γίνει στὶς μέρες μας μὲ τὸν κορωνοϊό]. Ἡ μάχη τοῦ καλοῦ μὲ τὸ κακὸ δὲν εἶναι εὔκολη. Ἔχει νίκες καὶ ἀπώλειες σὲ ὅλα τὰ ἐπίπεδα. Ὅμως αὐτὸ εἶναι τὸ στοίχημά μας. Καὶ στὶς πιὸ σκοτεινὲς στιγμὲς νὰ βρίσκουμε ἐκεῖ στὸ βάθος μας ἕνα τόσο δὰ φωτάκι, μία μυστηριώδη δύναμη, ἕνα φάρμακο ποὺ θὰ μᾶς ἰσορροπήση στὸ καλό. Αὐτὸ τὸ μυστήριο φάρμακο ὑπάρχει καὶ εἶναι γιὰ ὅλους μας, καὶ ἡ Ὀρθόδοξος Ἐκκλησία τὸ προσφέρει δωρεὰν σὲ αὐτοὺς ποὺ τὸ θέλουν καὶ τὸ ζητᾶνε. Εἶναι ἡ θεία Λειτουργία καὶ ἡ θεία Μετάληψη. Μὲ αὐτὸ τὸ φάρμακο καὶ μόνο μποροῦμε νὰ δυναμώσουμε, νὰ φωτιστοῦμε, νὰ ἀνανεώσουμε τὸ θάρρος καὶ τὴν ἐμπιστοσύνη μας γιὰ τὴν ζωοδότειρα πίστη καὶ νὰ γίνουμε λαμπροί. Αὐτὴ ἡ θ. Λειτουργία καὶ θ. Μετάληψη ἂν πιστεύουμε στὴν δύναμή τους μὲ ζέση καὶ μὲ ἐμπιστοσύνη, θὰ δοῦμε ὅτι πραγματικὰ μᾶς δυναμώνουν καὶ φωτίζουν ὅλο μας τὸ εἶναι, ὥστε νὰ εἴμαστε αἰσιόδοξοι καὶ νὰ ἐλπίζουμε γιὰ τὸ καλό].

Εἶναι λοιπὸν παρὰ πολὺ σημαντικὸ νὰ ἐκκλησιαζώμαστε στὶς δύσκολες στιγμὲς τῆς ζωῆς μας. Ὁ Χριστὸς μᾶς ἐγγυήθηκε ὅτι: «οὗ γὰρ εἰσι δύο ἢ τρεῖς συνηγμένοι εἰς τὸ ἐμὸν ὄνομα, ἐκεῖ εἰμι ἐν μέσῳ αὐτῶν (Ματθ. 18:20). Πῶς λοιπὸν μποροῦμε νὰ φοβώμαστε συντροφιὰ μὲ τὸν Χριστό μας. Ἀδύνατον νὰ φοβηθοῦ­με γιὰ ἀρρώστιες ἤ ὅ,τιδήποτε ἄλλο, ἐφόσον ὁ Βασιλεὺς τῶν βασιλέων εἶναι μαζί μας. Γιαυτὸ εἶναι τελείως ἀπαράδεχτο νὰ ἔχουμε κλειστὲς τὶς πόρτες τῶν ἐκκλησιῶν μας καὶ νὰ ἀπαγορεύουμε στοὺς πιστοὺς νὰ ἔχουν μία συνάντηση μὲ τὸν Ἰησοῦ Χριστό. Τελείως ἀπαράδεκτο!

ΠΗΓΗ orthodoxostypos